·
Antigonos’un hakimiyetin
sonu MÖ 305-301
· MÖ 306’da Salamis çevresinde yapılan deniz savaşında Antigonos, Ptolemayos’u mağlup etmesinin sonucunda onun hâkim olduğu Mısır’ı ele geçirmek için kendisi karadan oğlu Demetrios denizden sefer yapsa da başarılı olamamış ve geri çekilmek zorunda kalmıştı. Bu durum karşısında Antigonos denizdeki üstün durumunu sürdürmek için Rodos adasını ele geçirme görevini oğluna verdi. Rodosluların Antigonos tarafından ele geçirilmek istenme nedeni onların İstanbul (Byzantion) halkı gibi tarafsız olmalarıdır.
 |
| Salamis'in konumu |
· Bu sıralarda Ksandros, Yunanistan’da tekrar egemen olmaya başlamış Demetrios, Rodos’tan hareketle Yunanistan’a hareket ederek Orta Yunanistan bölgesini ele geçirmeyi başardı. Sikyon ve Khorint’i ele geçirdi. Demetrios, Epeyros kralı Pürhos’un kız kardeşi Deydameya ile evlenerek onun Makedon hanedanı akrabalığını kullanmayı düşündü. Kasandros’un zor durumda kalması onu Antigonos’la görüşmek zorunda kalmasına neden oldu. Antigonos, Kasandros’tan tan bağlılık isteyince görüşme antlaşmayla sonuçlanmadı. Antigonos gücünün doruğunda iken Mısır’a saldırı girişiminde bulunmuş, Rodos’a yaptığı kuşatma da olumlu sonuç vermemişti. Antigonos’un gücüne karşı diğer müttefikler ittifak yapma gereği duydular. Kasandros, ordusunun bir kısmını Trakya hakimi Lusimahos’a bırakarak kendisi de Teselya’ya giderek Demetrios’u oyalarken Lusimahos da Anadolu’ya geçmiş Frigya ve Helespont ile Batı Anadolu şehirlerinden özellikle Efes’le ittifak yaparak Antigonod ve oğlunu zor duruma düşürünce Antigonos, Suriye’den Batı Anadolu’ya gelmek durumunda kalmıştı. Lusimahos, Antigonos’un ordusuyla karşılaşmaktan kaçınmış Selevkos’un Hindistan’dan getirmiş olduğu fillerin desteği ile güçlenen ordusuyla iş birliği yapmak için onu bekledi. Selevkos’la Lusimahos’un birleşme olasılığı üzerine Antigonos oğlunu Balkanlardan çağırmak durumunda kaldı. Demetrios, Kasandros ile anlaşarak geri çekildi.
 |
| İskender'den sonra imparatorluk |
· Antigonos, genellikle üstün kuvvetlere sahipken bu sefer müttefiklerin özellikle Selevkos’un ordusundaki fillerle kuvvetlenmiş bir denk düşmanla karşı karşıya kalmıştı. Antigonos’un kuvvetleri 70.000 piyade, 10.000 süvari ve 75 fil iken; rakipleri 65.000 piyade, 10.000 süvari ve 500 fil gibi sayıya ulaşmaktaydı.
 |
| Antigonos, İskender'in komutanlarından olup Antigonos hanedanını kurucusudur |
· Frigya topraklarındaki İpsos denilen yerde yapılan savaşta Demetrios, Büyük İskender’in savaş taktiğini kullanarak ilk olarak süvarilerini sürse de Selevkos’un filleri Antigonos’un kalabalık piyadelerini ezmiş, Antigonos da hayatını kaybedince Demetrios denizde bulunan donanmasının yanına gitmek zorunda kalmıştı.
· İpsos savaşının sonucunda galipler şöyle paylaşımda bulundular:
1. Kasandros’un egemen olduğu Yunanistan ve Makedonya topraklarında egemenliği devam edecek
2. Lusimahos’un Trakya topraklarına ek olarak Torosların kuzeyinden itibaren olan Anadolu toprakları egemenliğine verilecek
3. Kasandros’un kerdeşi Pieystarhos’a desteğinden ötürü Kilikya bölgesi verilecek
4. Savaşın kazanılmasında en büyük rolü oynayan Selevkos’a Suriye ve Finike verilecek
5. Ptolemayos savaşa ketılmadığı için o paylaşım dışı kalmıştı. Ptolemayos, payleşım dışı bırakıldığından ara sıra Selevkos’la mücadele edecekti.
· İskender’in imparatorluğunun birliği artık hiçbir halefin amacı değildi. Haleflerin amacı egemen oldukları yerlerde bağımsız olmaktı. İskender’in devletini kağıt üstünde dahi olsa birleştirecek her hangi bir kimse kalmamıştı. Böylece Büyük İskender İmparatorluğu tamamen yıkılmıştı. (MÖ 301)
Kaynaklar
1. Phill M. E. Bosch, “Helenizm Tarihinin Kaynakları” (çev. Afif Erzen),İ.Ü. Edebiyat Fakültesi
Yayınları, İstanbul:1942
2. Cuma Ali Yılmaz, “Büyük İskender’in Hayatı ve Faaliyeti”, Doktora Tezi,Fırat
Üniversitesi, Elazığ:2016
3. Serkan Arslan, “Hellenistik Dönemde Batı Anadolu’daki Propaganda Amaçlı Dini Yapılar”,
Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi,Konya:2009
4.
https://tr.wikipedia.org/wiki/Epaminondos Ulaşma tarihi 12/07/2021 s.0:40
5.
https://tr.wikipedia.org/wiki/Pamfily Ulaşma tarihi 12/07/2021 s. 0:40
6.
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/782127 Ulaşma tarihi 12/07/2021 s.1:04
7.
https://openaccess.firat.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11508/14771/443022.pdf Ulaşma tarihi 12/07/2021 s.1:15
8. https://tr.wikipedia.org/wiki/Attika-Delos_Deniz_Birli%C4%9Fi
Ulaşma tarihi 12/07/2021 s.1:20
9. https://tr.wikipedia.org/wiki/Abidos,_T%C3%BCrkiye Ulaşma
tarihi 12/07/2021 s.14:25
10. Ferhat Çiftçi, “Hayber Geçidi’nin Tarihi Coğrafyası Üzerine Bazı Notlar”, Türk
Dünyası Araştırmaları (TDA),c.126,
sayı.248, s.133-150, Eylül-Ekim:2020
11. https://en.wikipedia.org/wiki/Nearchus Ulaşma tarihi 13/07/2021 s.17:53
12. https://www.academia.edu/31025584/B%C3%9CY%C3%9CK_%C4%B0SKENDER_H%C4%B0ND%C4%B0STANDA Ulaşma tarihi 14/07/2021 s.00:18
