1595-1700 YILLARI ARASI SİYASİ GELİŞMELER

 

DEĞİŞEN DÜNYA DENGELERİ KARŞISINDA OSMANLI SİYASETİ

1595-1700 YILLARI ARASI SİYASİ GELİŞMELER

·         Bu dönemlerde Osmanlı Devleti batıda Avusturya, doğuda Safevi (İran) ile savaşırken Anadolu’da da iç isyanlarla uğraşmaktaydı.

 

Osmanlı Devleti

·         Habsburg Hanedanı: 962 yılında Şarlken’in Kutsal Roma Germen İmparatorluğu tahtına geçmesiyle hüküm sürmeye başlayan ailedir. Bu ailenin yönetiminde Almanya, Avusturya, İspanya ve daha sonraları Macaristan vardır. Bu aile (hanedan) Osmanlıların Avrupa’daki en büyük rakipleriydi.

 

Habsburg hanedanının egemenliğindeki topraklar (farklı devletlerde egemenlik sağlasa da genel egemenliği           962-1918)

·         Avusturya ile 1590-1606 savaşları

·         Papanın teşvikiyle Osmanlıya karşı Haçlı ittifakı kurulmuş ancak Osmanlı Devleti bu ittifakı 1596’da bizzat III. Mehmet’in komuta ettiği Haçova Meydan savaşında mağlup etmişti. Bu başarıya rağmen on yıl daha devam eden savaşlar sonucunda Zitvatoruk Antlaşması imzalandı.

 

Osmanlı'nın bu dönemdeki bazı olayları

·         Zitvatoruk Antlaşması (1606)

·         I. Ahmet döneminde Osmanlı Devleti ile Avusturya arasında imzalanan bu antlaşmaya göre;

1.       Osmanlı padişahı Avusturya arşidüküne (kralı) Sezar (Roma İmparatoru)  diyecek.

2.       Avusturya’nın Osmanlı’ya ödediği yıllık vergi kaldırılacak ancak bir defaya mahsus Avusturya Osmanlı’ya savaş tazminatı verecek.

3.       Eğri, Kanije ve Estergon kaleleri Osmanlı’ya verilecek.

Eğri eyaletinin konumu

·         Zitvatoruk Antlaşması (1606)’nın Önemi

1.       Osmanlı’nın Avusturya karşısında hukuki üstünlüğü sona erdi.

2.       Yeni savaş teknolojisini kullanan Avusturya askeri karşısında Tımarlı sipahilerin yetersizliği görüldü.

3.       Osmanlı Devleti dış siyasette itibar kaybetti.

 

Sultan Ahmet (1603-1617) döneminde Zitvatoruk Ant. imzalandı.

·         Osmanlı Safevi (İran) ilişkileri

·         Osmanlı-İran savaşlarının genellikle nedeni mezhep farklılığı ve Anadolu’nun doğusuna egemen olma mücadelesidir.

·         Amasya Antlaşması (1555) Osmanlı ile İran arasında yapılan ilk antlaşmadır.

 

 

Safevi devleti (1501-1736)

 

 

·         Osmanlı-İran arasındaki 1577-1590 savaşları

·         İran Şahı Tahmasb’ın ölümü ve yerine gelen II. Şah İsmail’in Osmanlı’ya olumsuz tutumu nedeniyle Osmanlı ordusu İran ordusunu mağlup etmişti.

·         Bu savaşın sonunda  Ferhat Paşa Antlaşması (1590) imzalandı. Buna göre;

·         Osmanlı Devleti; Gence, Tebriz, Karabağ, Gürcistan, Nihavend, Luristan ve Şehrizor’u İran’dan almayı başarmıştır.

 

·         Ferhat Paşa Antlaşması’nın önemi

1.       Osmanlı Devleti doğuda en geniş sınıra ulaşmıştır.

2.       Hazar denizinde donanma kurmuştur.

 

·         Nasuh Paşa Antlaşması (1612)

·         İran’ın Osmanlı kuvvetlerine yenilmesi üzerine İran şahı Abbas ordusunu modernize ederek Osmanlı topraklarına saldırdı. Osmanlı’nın Avusturya ile savaşta ve Anadolu’da iç isyanlarla uğraşmasının etkisiyle yapılan Nasuh Paşa Antlaşması (1612) ile İran daha önce kaybettiği yerleri geri almayı başardı.

 

·         Serav Antlaşması (1618)

·         Safevilerin (İran’ın) antlaşma gereği iki yüz deve yükü ipeği vermemesi üzerine savaş ihtimali baş gösterince yapılan antlaşmadır. Buna göre İran’ın vereceği deve yükü ipek yarıya indirilir.

 

·         Kasr-ı Şirin Antlaşması (1639)

·         İran Şahı Abbas, Osmanlı’daki çocuk yaştaki padişahların yol açtığı yönetim boşluğu ve iç isyanlar etkisiyle Irak’ı Osmanlılardan geri almayı başarmıştır.

·         Devlet içinde gücünü sağlamlaştıran IV. Murat, İran üzerine İran üzerine iki sefer yaparak (Revan ve Bağdat seferleri) Irak’ı tekrar fethetmeyi başarmıştı.

·         İran’la yapılan savaşların iki ülke için yarar sağlamaması üzerine Kasr-ı Şirin Antlaşması (1639) imzalanmıştır. Buna göre;

1.       Zağros dağları sınır olacak

2.       Irak (Bağdat ve Basra) Osmanlı’da kalacak.

3.        Revan ve Azerbaycan İran’da kalacak.

 

Zağros Dağları

·         Kasr-ı Şirin Antlaşması (1639) önemi

1.       Günümüz İran ve Türkiye sınırı büyük ölçüde belirlendi.

2.       Osmanlı Devleti bu savaşlardan dolayı Avrupa’nın zayıf durumundan faydalanamamıştır.

•       1595-1700 YILLARI ARASINDA SİYASİ GELİŞMELER İLE İLGİLİ ETKİNLİK 

1. «Habsburg Hanedanı» hakkında bilgi veriniz.…………………………………………………………………………………. ……. ……………………………………………. 
2. Zitvatoruk Antlaşması’nın önemi hakkında bilgi veriniz.…………………………………………………………………………………………………. ………………. ……………………. 
3. İran’la yapılan ilk antlaşma hangisidir?……………………………………………………………………………………. …………………………………. ……………. 
4. Ferhat Paşa Antlaşması’nın önemi nedir?…………………………………………………………………………………………. ……………………. ……………………. 
5. Kasrı Şirin Antlaşması önemi nedir?…………………………………………………………………………………. …………………………………. …………………. 
6. 1595-1700 yılları arasında İran’la yapılan antlaşmalar hangileridir? ……………………………………………………………………………………. ……. ……………………………………………………………………………………. ……. 
7. 962 yılında Şarlken’in Kutsal Roma Germen İmparatorluğu tahtına geçmesiyle hüküm sürmeye başlayan ve Osmanlı’nın en büyük rakibi olan aile …………………………………………’dır.
8. Osmanlı’nın Avusturya karşısında hukuki üstünlüğü sona erdiği antlaşma …………………………………………….  antlaşmasıdır.
9. Osmanlı Devleti doğuda en geniş sınıra ulaştığı antlaşma ……………………………………………….’dır.
10.  Günümüz İran ve Türkiye sınırı büyük ölçüde belirlendiği antlaşma ……………………………… ………………………………………..’dır.