ROMA TARİHİ -70- Lucius Domitius Aurelianus (Aurelian, 270-275)

 Lucius Domitius Aurelianus (Aurelian, 270-275)

Aurelianus 

İlk dönemleri:

·         Aurelianus 214’te Sirmium(Pannonia eyaleti)’da dünyaya gelmişti. Önceki imparatorlardan II. Claudius (268-270) jejyon komutanlarındandı. II. Claudius’un vebadan ölmesi üzerine Sirmium’da imparator ilân edildi. Bu sıralarda II. Claudius’un kardeşi Quintillus’un (270) öldürülmesi veya intiharıyla Roma imparatoru oldu.

Germanlarla mücadelesi:

·         Aurelianus, German kavimlerinden luthunglar, Marcomanlar, Alamannlar ve Vandalların Roma topraklarına saldırıya geçip başarı elde etseler de Aurelianus, Placentia, Metaurus Nehri, Fanum Fortunae(Fano) ve Ticinum(Pavia) savaşlarında Germenleri yener. İmparator, bu başarılardan sonra Germanicus Maximus unvanını alır.

German kavimleri

·         Aurelianus Suru Germanların saldırılarına karşı Aurelianus 271’de Roma’yı kuşatan bir sur duvarı inşasını başlattı.  “Aurelianus Suru” olarak da bilinen bu surun inşası ancak Probus (276-282) döneminde tamamlanır. German tehlikesi geçici de olsa savuşturulur.

Aurelianus Surlarından birinde bir kapı

·         Aurelianus’a isyanlar: Dalmatia’da Septimius, Gallia’da Domitianus ve yeri belli olmayan bir yerde de Urbanus isyan etseler de bu isyanlar kısa sürede bastırılmıştır. Felicissimus’un darphane işçilerini isyan ettirmesi ve Mısır’daki Palmirene isyanı da bastırılan isyanlar arasındadır.

Palmyra kraliçesi Zenobia

·         Palmyra krallığına son verilmesi:  Roma’nın doğusunda Palmyra devleti kurulmuştu. Bu devlet, Palmyra Kraliçesi Zenobia ve oğlu Vabalathus tarafından yönetiliyordu. Aurelianus 271-272’de Zenobia’ya karşı sefere çıktı. Anadolu’yu aşıp Syria’ya(Suriye) vardığında başında Zabdas’ın olduğu Palmyra kuvvetleriyle Antiokheia(Antakya) ve Emesa(Humus) savaşlarında Palmyralıları yendi. Zenobia, Sasanilerden yardım istediyse de yardımın geç gelmesi yakalandı. Zenobia, Roma’ya getirilerek yaşamının geri kalanını Tibur (Tivoli)’de geçirdi. Roma’nın eski eyaletleri yeniden Roma egemenliğine girdi ve  Palmyra yıkıldı.

Aurelianus ,Palmyra'yı yıktıktan sonra Güneş tanrısıyla kişileştirilir 

·         Gallia İmparatorluğuna son verilmesi: Postumus’un kurduğu Gallia İmparatorluğumda Tetricus yeniden güç kazanmıştı. 274’te Aurelianus bu kez Gallia’ya giderek, Tetricus’un ordusunu mağlup etti. Böylece Gallia İmparatorluğu tamamen son buldu. Aurelianus, Sasanilerin iktidar değişikliğini (272’deI. Şapur’un ölümü, I. Hürmüz’ün tahttan çekilmesi ve zayıf iradeli Behram’ın başa geçmesi)  fırsat görerek sefere çıkar ancak sefer sırasında, kendilerini iyi komuta etmedikleri gerekçesiyle cezalandıracak korkusuyla kendi subayları tarafından 275’te öldürüldü.

Aurelianus döneminde Palmyra (sarı renk) ve Gallia (yeşil renk) devletlerini yıkarak eski topraklarını Roma(kırmızı renk)'ya kazandırır.