JUPİTER’İN UYDULARI-1- Jüpiter'in İç Uyduları

 

·         Bilindiği gibi gök cisimlerine antik çağ özellikle Roma ve Yunan mitolojisine dayanır.

·         Jüpiter en büyük gezegen olduğu için Romalıların en önemli ve kudretli  tanrısı olan Jüpiter (Yunanlılarda Zeus ) adı verimişti.

Jüpiter'in 79 uydusu vardır.

·         Halk rasında Jüpiter’in bilinen adı Erendiz veya Müşteri’dir.

·         Güneş Sistemindeki en büyük gezegen olan Jüpiter’in  bilinen 79 adet uydusu vardı. Bu uydular yörüngeleriyle fiziksel özellikleri bakımından çeşitlilik göstermektedir. Jüpiter’in bazı  uydularına mitolojik isimler verilirken yeni keşfedilen uydulara geçici isimler verilmiş ancak sonraki dönemlerde mitolojik isimler verilmesi beklenmektedir. Bu isimlerde genellikle Zeus’un önce eşleri veya sevgililerinin adları verilmişken sonraki süreçlerde mitolojide Zeus’un çevresinde yer alan kişilerin adları da verilmeye başlanmıştır.

·         Adlarını mitolojiden alan kahramanlarımızın bazıları  mitolojide önem arz ederken bazıları ise mitolojide silik kaldıklarını da görüyoruz.

Roma mitolojisinde Zeus’un karşılığı olan Jupiter’in  uyduları genellikle üç sınıfta incelenir:

·         İç Uydular: Bunlar, Jüpiter’e en yakın uydulardır ve Amalthea grubu olarak da bilinirler. Bu iç uydular Metis, Adrasteia, Amalthea ve Thebe‘dir.

·         Galileo Uyduları: Jüpiter’in en büyük uyduları olan Io, Europa, Ganymede ve Callisto; Galileo tarafından 1610 yılında keşfedilmişlerdir. Bu uyduların yarıçapları cüce gezegenlerinkinden bile büyüktür ve Güneş Sistemi’ndeki 8 gezegen haricindeki en büyük cisimlerdir. Hatta Ganymede’in çapı Merkür‘ünkünden de büyüktür. Jüpiter'in İç uyduları olan İo, Europa, Ganymede ve Callisto büyük ve aydın iken diğerleri soluk ve küçüktür.

 

·         Dış Uydular: Uzak yörüngeleri nedeniyle dış uydular düzensizdirler. Jüpiter’e en uzak olan cisimlerden oluşan bu uydular genellikle küçüktür. Bunların çoğu Jüpiter’in kütleçekimine sıkışmış asteroidlerdir

Jupiter’in İç Uyduları

1. METİS( Jüpter XVI)

 

Metis

·         Jupiter Gezegenine en yakın uydudur. Adını Yunanlıların Zeus Romalıların Jupiter dedikleri baştanrının eşlerinden olan Metis’ten almaktadır. İlahi bilginin ve kutsal aklın yani hikmet tanrıçası olan Metis’in babası Olimpios tanrılarının öncesi tanrılardan olan Gaia ve Uranos’un oğlu Okenaos’tur. Annesi ise Tetys’tir. Tetys, diğer büyük gezegen olan Satürn’ün uydularından birine adını vermiştir.

·         Metis mitolojiye şöyle konu olmuştur: Zeus’un ilk eşi olan Metis akıl tanrıçası Athena’nın da annesi sayılabilir. Şimşek çakan Zeus, babası olan Titan tanrılarının baştanrısı Kronos’u devirmek için Metis’ten akıl almıştır. Kronos’un kusturulmasında mide bulandırıcı ama tatlı olan içkiyi Metis hazırlamıştır. Zeus, Metis’in hamile kaldığınnı öğrenince Metis’ten doğacak çocuğun kendisini tahtından edeceği korkusuyla Metis’i yutmuştur. Zeus, eşi Metis’i yutunca ömür boyu iyi ve kötü hakkında fikir sahibi olmuştur.  Metis hamile olduğundan akıl ve sanatın tanrıçası olan Athena Zeus’un başından zırhıyla doğmuştur.

2. ADRASTEİA( Jüpter XV)

·         Bu uydu Jüpiter’ uzaklık bakımından ikinci uydu olup büyüklük olarak dördüncü uydudur.Adını Baştanrı Zeus’un yavruyken onu eğlendiren peri kızından almaktadır.

·         Baştanrı Zeus (Jupiter), annesi tarafından doğurulduktan sonra onu babası olan Kronos’tan korumak için Girit adasına yolladı.  Girit adasında bir mağarada saklanan Zeus, burada Amalthee denilen bir keçi tarafından süt verildi.  Adrasteia denilen peri kızı Zeus’u eğlendirmek için ona oyuncaklar getirerek onu eğlendirmişti.

 

3. AMALTHEİA ( Jüpter V)

·         Amaltheaia, Jüpiter'in üçüncü uydusudur. Amaltheia, Yunan mitolojisine göre Zeus'u emziren kutsal keçi olarak bilinir.  Amaltheia’nın Girit kralı Melisus’un kızı veya bir peri olduğu rivayetler de bulunmaktadır.

4. THEBE( Jüpter XIV)

·         Nehir tanrılarından Asopos ve Metope’nin en küçük kızları olup Zeus’un eşlerinden biri olmuştur.