İLK TÜRK DEVLETLERİ İLE İLGİLİ ÇALIŞMA SORULARI

 

9. SINIF  TARİH DERSİ ÇALIŞMA SORULARI

Orta Asya

1.       “Türk” kelimesi ne anlamlara gelmektedir?

●        Olgunluk çağı

●        Türemek

●        Devlete bağlı halk

●        Yürümekten yürük

●        Töreli, kanun ve  nizam sahibi

●        Miğfer

2.       Türklerin en eski kültür alanları nerelerdir? 

●        Anav

●        Karasuk

●        Tagar

●        Afanasyevo

●        Andronova

●        Keltminar

 

3.       Kavimler Göçü’nün nedenlerini belirtiniz.

1)      Türklerin bağımsızlık istekleri

2)      Asya Hunlarının Çin yönetimine girmek istememeleri

3)      Hunların kendilerine yurt bulmak istemeleri

4.       Kavimler Göçü’nün sonuçlarını belirtiniz.

1)      Roma, Batı ve Doğu Roma olarak 395 yılında ikiye bölündü.

2)      476 yılında Batı Roma İmparatorluğu yıkıldı.

3)      Avrupa, yüzyıla yakın bir süre karışıklık içinde kaldı.

4)      Çeşitli kavimlerin kaynaşması sonucunda yeni milletler ortaya çıktı. (İspanyollar, İngilizler)

5)      Günümüz Avrupa devletlerinin birçoğunun temelleri bu dönemde atıldı. (Fransa, İngiltere, İspanya vb.)

6)      Avrupa’daki krallıkların sürekli savaş ve yağmaların etkisiyle eski güçlerini yitirmeleri, feodalite rejiminin ortaya çıkmasına zemin hazırladı.

7)      Barbar kavimleri arasında Hristiyanlık hızla yayılmaya başladı.

8)      Avrupa’ya yerleşen Türkler, buralarda çeşitli devletler kurdular. (Avrupa Hun Devleti, Avar Devleti vb.)

9)      Bazı tarihçilere göre bu olay, İlk Çağ’ın sonu Orta Çağ’ın başlangıcı kabul edildi.

5.       Türk tarihinde bilinen ilk Türk devleti hangisidir?

●        Asya Hun devleti (veya Büyük Hun devleti)

 

6.       Asya Hun devletinin bilinen ilk hükümdarı ve en güçlü dönemleri hangisidir?

●        Teoman (veya Tu-Man)

●        Meta Han (veya Mu-tu) (en güçlü dönem)

 

7.       Türklerin anayurdu neresidir?

●        Orta Asya

 

8.       Türk tarihinde “TÜRK” adıyla kurulan ilk devlet hangisidir?

●        Kök Türk devleti

 

9.       I. Köktürk devletinin kurucusu ve  en güçlü dönemi hangisidir?

●        Bumin Kağan (kurucu)

●        Mukan Kağan

 

10.   II. Köktürk(Kutluk) devletinin kurucusu ve  en güçlü dönemi hangisidir?

●        Kutluk Kağan (veya İlteriş kağan)

●        Bilge Kağan  (en güçlü dönem)

 

11.   Orhun Kitabeleri (Abideleri) hangi Türk yöneticileri için yazılmışlardır?İki tanesinin adını yazınız.

●        Bilge Kağan

●        Kültigin

●        Tonyukuk

 

12.   Türk tarihinde din değiştiren ilk Türk toplumu ve devleti hangisidir?

●        Uygurlar

 

13.   Uygurların kurucusu ve en güçlü dönemleri hangisidir?

●        Kutluk Bilge  Kül Kağan (kurucu)

●        Moyen-Çur Kağan

 

14.   Uygurların maniheizm dinini benimsemesinin en önemli sonucu nedir?

●        Yerleşik yaşama geçmeleri

●        Savaşçı özelliklerinin yok olması

 

15.   Avrupa Hun devletinin bilinen ilk hükümdarı ve  en güçlü dönemleri hangileridir?

●        Balamir (veya Belemir) ve Attila

 

16.   Anadolu’ya ilk Türk akınlarını hangi Türk toplumu yapmıştır?

●        4. Yüzyılda Avrupa Hunları

●        6. Yüzyılda Sabirler

 

17.   Margos ve Anatolyus Antlaşmalarını Avrupa Hunları hangi devletle yaptılar?

●        Doğu Roma İmparatorluğu ( Bizans)

 

18.   Avrupalıların “tanrının kırbacı” dedikleri ünlü Türk hakanı kimdir? Bu hakan, hangi papanın ricasıyla Roma’yı affetmiştir?

●        Attila Han

●        Papa I. Leon

 

19.   Avrupa Hun Hakanı Attila’nın Batı Roma’ya yaptığı seferlerin adları nedir?

●        Galya ve İtalya seferleri

 

20.   Tarihte ilk defa İstanbul’u kuşatan Türk topluluğu hangisidir?

●        Avarlar (veya Juan Juan, Aparlar)

 

21.   Almış Han döneminde İslam dinini benimseyen Bulgarların hangi koludur?

●        İtil Bulgarları (veya Volga Bulgarları)

 

22.   Museviliği benimseyen tek Türk devleti hangisidir?

●        Hazarlar

 

23.   Yerleşik yaşama geçen ilk Türk devleti hangisidir?

●        Uygurlar

 

24.   Türk tarihinde devlet kuramamış ancak Malazgirt Savaşı’ında Oğuz kökenli Selçuklu Türklerinin tarafına geçerek savaşı Türklerin kazanmasına etki eden Türk toplumu hangisidir?

●        Peçenekler

 

25.   Günümüzde Rusya’nın kuzey topraklarını oluşturan Sibirya’ya adını veren Türk toplumu hangisidir?

●        Sabar(veya Sibir, Sabir)

 

26.   Türk tarihinde para bastıran ilk Türk devleti hangisidir?

●        Türgeş (veya Türgiş)

27.   Dünya’nın en uzun destanı olan Manas destanı hangi Türk toplumuna aittir?

●        Kırgızlar

 

28.   Türk tarihinde İslam dinini benimseyen ilk Türk toplumu hangisidir?

●        Karluklar

 

29.   Türkler hükümdarlarına Gök-Tanrı tarafından devleti yönetme yetkisinin verildiğine inanırlardı. Bu yetkiye ne denirdi?

●        Kut anlayışı

 

30.   Türk devletlerinde devletin başı, hakimiyeti Tanrıdan alan hükümdarın unvanı nedir?

●        Kağan (veya İdikut, İlteriş, Han , Hakan)

 

31.   Türk devletlerinde devletin başı sayılan hükümdarın hanımının unvanı nedir?

●        Hatun (veya Katun)

 

32.   Türklerde devleti oluşturan iki kavram hangileridir?

●        Millet ve Ülke

 

33.   Türk toplumunda toplumu oluşturan en küçük birimden en büyüğüne soy dayanışmasının (toplum birimleri) aşamalarını sırayla yazınız.

●        Oguş(Aile) <  Urug (Soy)  <  Boy(Soy birliği)  < Budun(Millet)   <    İl(Devlet)

 

34.   İlk Türk devletlerinde yönetme yetkisine sahip olan aileler hangileridir?

a.       Hunlarda “Tu-ku” ailesi

b.      Köktürklerde  “Aşina” ailesi

c.       Uygurlarda “Yağlakâr” ailesi

 

35.   Cihanşümul devlet anlayışı ne demektir?

●        Türklerin dünyayı yönetme ve dünyaya hâkim olma fikridir.

 

36.   “İkili yönetim” anlayışı ne demektir?

●        Hun Kağanı Mete Han’dan itibaren ülüş ilkesine dayanarak ülke yönetiminin kolaylaşması amacıyla ülkenin hanedan üyeleri arasında genellikle doğu ve batı olarak yönetilmesi anlayışıdır.Batı tarafının yönetici Yabgu iken Doğu tarafının yöneticisi Kağan’dır. Yabgu, Kağan’a bağlı olma koşulu vardır.

 

 

37.   Türk devletlerinde orduların özellikleri nelerdir?

1)      Genellikle süvari (atlı) birlikler olmaları

2)      Ordu-millet anlayışı olması (Eli silah tutan herkesin asker sayılması)

3)      Askerlikte eğitimin sürekli olması

 

38.   İlk Türk devletlerinin başkentleri hangisidir?

         Devlet                   Başkent

a.       Asya Hunları           Ötüken

b.      Birinci Köktürkler   Ötüken

c.       İkinci Köktürkler     Ötüken

d.      Uygurlar                 Karabalgasun (Ordubalık)

 

39.   Çin İmparatoru’nu esir edip Köktürklerin bağımsızlığını tekrar kazandırmaya çalışan hükümdar soyundan gelen kişi kimdir?

●        Kür-şad

 

40.   İlk Türk devletlerinde Töre hukuku özellikleri nelerdir?

1)      Töre yazılı değildir.

2)      Yaşam tarzına bağlı olarak ölüm cezaları genellikle verilmez. (Devletin bütünlüğüne karşı işlenen suçlar vb.hariç)

3)      Hükümdarın bile kanunlara uymak zorundadır.

 

 

41.   İlk Türk devletlerinde yaygın olarak konar-göçer yaşamın yaygın olduğuna kanıt olarak neler gösterilebilir?

 

1)      Geçim kaynağının genellikle hayvancılık olması

2)      Yılın belli dönemlerinde yaylak belli dönemlerinde kışlak denilen yerlerde kalmaları

3)      Törenin yazılı olmaması

 

 

42.   Hangi Türk topluluğunun en önemli eseri “Codeks Cumanicus”tur?

●        Kıpçaklar (veya Kumanlar)

 

43.   Sulu Kağan Arapların Orta Asya’ya yayılmasını engellemiştir. Sözü edilen Türk hakanı hangi Türk devletinin hükümdarıdır?

●        Türgiş (veya Türgeş)

 

 

44.   İkinci Köktürklerin Yabgu’su İstemi Yabgu, Sasani(İran) devleti ile anlaşarak hangi devleti yıkmıştır?

●        Akhun devleti (veya Eftalitler)

 

45.   Tanhu ve Şanyu hangi Türk devletinde hükümdara verilen unvanlardandadır?

●        Asya Hun devlet (veya Büyük Hun devleti)

 

 

46.    

●        “Devlet halk içi vardır.”

●        Aç olnaları doyurdum.

●        Fakir milleti zengin ettim

Yukarıda bazı hedefleri olan Türk hakanlarının devletleri günümüzde hangi devlet modeliyle eşleştirilebilir?

●        “Sosyal devlet” anlayışı

 

47.   Türklerde ilk askeri teşkilatının kurucusu ve kurduğu askeri sistemin adı nedir?

●        Asya Hun Kağanı Mete Han ve Onlu Sistem

 

48.   Özellikle ilk Türk devletlerinin savaşlarda kullandıkları askeri taktiklerin adları nelerdir?

a)      Sahte Ricat (geri çekilme)

b)      Hilal Taktiği

c)       Turan taktiği

 

49.   Müslümanlığı kabul eden Oğuzlara ilk dönem Türkmen denilmiştir. Ancak, Oğuzlara mensup olup da Hristiyanlığı kabul eden, günümüzde Avrupa’da yaşayan anadilleri de Türkçe olan Türk topluluğuna ne ad verilmektedir?

●        Gagavuzlar (veya Gökoğuzlar)

 

50.   İlk Türk devletlerini en fazla etkileşim halinde olduklaı devletler hangileridir? Bu devletlerle hani ticaret yolunda egemenlik sağlamak için siyaset değişiklikleri yapmıştır?

●        Çin, Sasani (İran) ve Bizans    / İpek Yolu