ROMA TARİHİ -63- Gaibus Vibius Trebonianus Gallus ( 251-253)

 

·         Gaibus Vibius Trebonianus Gallus ( 251-253)

Traianus Decius

·         206 Perusia(İtalya'da antik şehir,)’da dünyaya gelir. Traianus Decius ve onun oğlu Herennius Etruscus’un Gothlarla savaşırken ölmeleri üzerine, askerler tarafından imparator 251’de ilân edildi. Gallus, Gothlara haraç verecek şekilde barış yapar ve Roma’ya gider. Traianus Decius’un diğer oğlu Hostilianus’a augustus, kendi oğlu Volusianus’a da caesar payesi verdi. Böylece, Hostilianus’u imparatorluğun yönetimine ortak etti. Ancak kısa süre sonra Hostilianus’un ölmesi üzerine onun yerine kendi oğlu Volusianus’u (Gaius Vibius Volusianus; 251-253 Roma im müşterek imparatoru ) augustusluğa yükseltti.

·         Gallus’un iktidarı döneminde bir yandan Gothlar, öte yandan Roma’daki veba salgını Romalıları bezdirmişken, bu kez Sasani kralı I. Şapur(Sasani şahı, yaklaşık 242-272) 252(veya 253)’de Dogu’daki Roma eyaletlerine saldırdı. Syria’ya girdi ve başkent Antiokheia(Antakya)’yı ele geçirdi.

Antakya şehir merkezinin o dönem  temsili haritası

       Bu sırada Gothlar Romalılarla yaptıkları anlaşmayı bozmuş ve tekrar Roma topraklarına saldırmaya başlamışlardı. Aşağı Moesia valisi Aemilianus, Gothlara karşı başarılı bir mücadele gösterdi ve onları yendi. Bu zafer üzerine askerler tarafından imparator ilân edildi. Aemilianus Roma’ya doğru harekete geçti. Aemilianus ve Gallus’un ordusu Roma dışında Interamna’da (bugünkü Temi) karşılaştı. Aemilianus’un ordusu, büyük bir zafer kazandı (253 Ağustos); Gallus ve oğlu öldürülerek yeni imparator olarak Aemilianus’u ilan etti.

ROMA TARİHİ -62- Gaius Messius Quintus Traianus Decius (249-251)

 

Gaius Messius Quintus Traianus Decius (249-251) 

      İlk dönemleri ve başa geçişi:

·         Traianus Decius 190’da Budalia’da doğdu. Senatör ve consul olarak görev yaptı. Moesia, Aşağı Germania ve Hispania Tarraconensis valiliklerinde bulundu.  I. Philippus zamanında Roma’da şehir praefectus (sivil askeri memur) olarak görev yaptı.  Verona’da I. Philippus’u yenilgiye uğrattıktan sonra Roma’ya ulaşarak başa geçti.

Döneminin olayları:

·         İmparator 250’de iki oğlu Herennius Etruscus ve Hostilianus’a caesar unvanı verir.  Publius Licinius Valerianus adlı senatörü (253-260 arası imparator) merkezi yönetimde söz sahibi yaparak, kendisinin Roma’da bulunmadığı zamanlarda devlet işlerini ona bıraktı. İmparator, Hıristiyanlara karşı hoşgörülü davranmadı.

Roma

Gothlarla mücadele ve ölümü:

·         250’de Traianus Decius, Tuna Nehri’ni geçerek Roma’ya saldıran Gothlara karşı bir sefer yapar. Gothların bir kısmı Trakya’ya yönelip Philippopolis(Rumeli’deki Filibe)’te vali Titus Iulius Priscus’u esir alırken, diğer kısmı doğuya, yani Novae(Romanya’da bir mevki)’yı hedeflemişti. Novae’ya gelenler Yukarı ve Aşağı Moesia valisi Trebonianus Gallus tarafından püskürtülmüştü. Goth lideri Kniva daha sonra iç kesime yönelerek Istros Nehri kıyısındaki Nikopolis(Rumeli’deki Niğbolu) kentini istila eder. Goth savaşı Decius’un da sonunu getirdi. Başlangıçta  Gothlara karşı başarı kazandıysa da Abritus’ta (Romanya’nın doğusu,Dobruca) 251’de öldürüldü. Decius, düşmanla savaşırken savaş alanında ölen ilk imparatordu.

Dacia ve Gothlar

ROMA TARİHİ -61- I. Philippus (244-249)

 

·         I.  Philippus (244-249)

 I. Philippus

·         İlk dönemleri:

·         “Arap” lakaplı I. Philippus 204’te Arabia’daki Trakhonitis’te (Suriye/Havran ) doğdu. 243’te III. Gordianus’un praetor muhafızları komutanı Timesitheus ölünce onun yerine geçti. Askerleri gizlice çocuk yaştaki imparator III. Gordianus’a karşı kışkırttı ve neticede III. Gordianus’un askerler tarafından öldürülmesinden sonra, ordu I. Philippus’u imparator ilân etti.

·         İran’la antlaşma:

·         Philippus önce Sasani kralı Şâpûr(ikinci Sasani hükümdarı/241-272) ile barış antlaşması yaptı. Ancak koşullar Roma için çok iyi olmasa ülkenin doğu eyaletlerinin idaresini kardeşi Priscus’a bırakarak Roma’ya gider. Roma’da iken önceki imparatorun hastalanarak öldüğünü söyleyerek büyük cenaze töreni düzenler. Roma’da devlet işlerinini düzenledikten sonra Dacia seferini düzenler.

·         Dacia seferi(246):

·         Tuna Nehri sınırındaki bir Dac kabilesi(Carp /Carpi) Tuna’yı geçerek Roma topraklarına saldırmaları üzerine sefer yapar. Sözü edilen kabileyi yendikten sonra “Carpicus Maximus” unvanı alır. Bu zaferden sonra daha önce caesar unvanı verdiği oğlunu da augustus unvanı verir.

Dacia

·         Decius’un başkaldırısı:

·         Roma’nın 1000. kuruluş yıldönümü kutlamaları yapılırken Moesia ve Pannonia’da, Tiberius Claudius Marinus Pacatianus’u bazı askerler imparator ilân etmişlerdi. Pacatianus çok geçmeden askerler tarafından öldürüldü.  Philippus’a bu zor zamanda Roma’daki Şehir Praefectus’u (üst düzey askeri ve sivil yönetici) ve senatör Decius destek verdi. İmparator Philippus, Decius’u Moesia ve Pannonia eyaletleri valiliğine tayin eder. Decius, Gothlara karşı başarılar kazanınca imparator görülmeye başlandı. Bu durum üzerine Philippus ve Decius karşı karşıya geldi. İtalya kuzetinde Verona’da karşılaşan iki ordudan Philippus’un tarafı yenildi yenildi veve Philippus öldürüldü.

Moesia ve Pannonia eyaletleri