İLK TÜRK ARAP İLİŞKİLERİ VE TALAS SAVAŞI

•      İLK TÜRK ARAP İLİŞKİLERİ

Tarihteki tek Arap ve Çin savaşıdır.

ü  Hz  Ömer döneminde İslam ordularının İran’ı fethetmeleriyle ilk ilişkiler kuruldu.

ü  Hz Osman zamanında Kafkasya'ya yönelen İslâm orduları Hazar Türkleri tarafından durdurulmuştur.

ü  Maveraünnehir bölgesini alan Emeviler, Orta Asya'ya girmek istediklerinde Türgişler tarafından engellenmiştir.

ü  Abbasiler iktidara geçtiklerinde Türgişler yıkılış sürecine girmişti.   Abbasiler eşitlikçi siyaseti olan Ümmetçilik Türklerin İslamı benimsemelerinde etki etmiştir.

•      Talas Savaşı  (751)

•      Doğudan batıya ilerleyen Çinliler ile Ön-Asya'dan doğuya ilerleyen Araplar,  Talas ırmağı kıyılarında savaştılar.

•      Bu savaşta, Orta Asya'nın Çin egemenliğine girmesini istemeyen, Uygur yönetimindeki Karluk ve Yağma Türkleri, Arapların yanına geçmişler ve savaşı Arapların kazanmasını sağlamışlardır.

Nedenleri:

1. Çin'in, Batı Türkistan’da egemenlik kurmak istemesi.
2. Çin'e karşı koyacak durumda olmayan Batı Türkistan'daki Türklerin Abbasilerin, Horasan Valisi Ebu Müslim'den yardım istemesi.

•      Sonuç:
İslâm ordusu Çin ordusunu Talas Savaşı’nda yenilgiye uğrattı. Karluk Türkleri bu savaşta Çin'e karşı etkili biçimde savaştı. 

•      Önemi: 

1. Batı Türkistan’ın Çin egemenliğine girmesi engellenmiştir. 
2. Çin'in, Orta Asya'daki baskısı bitti. Bu durum, Uygurların kuvvetlenmesine ve Batı Türkistan’daki Türklerin rahatlamasını sağladı.
3. Türkler, bu savaştan sonra gruplar halinde İslamiyet'i kabul etmeye başlamışlardır. (Önce Karluk, Yağma ve Çiğil Türkleri)
4. Esir alınan Çinlilerden kâğıt yapım tekniği öğrenilmiştir. Çin dışında ilk kağıt fabrikası Semerkant’ta açıldı.

•      Türklerin İslam Dünyasındaki Etkinlikleri ve Hizmetleri:

1. İslamiyet'i her türlü iç ve dış tehlikelerden korumuşlardır. (Haçlılar ve Moğollara karşı)
2. İslamiyet ' in yayılmasına ve bir dünya dini olmasına katkıda bulunmuşlardır. ( Anadolu, Hindistan ve Balkanlar)
3. İslam dünyasına önemli devlet, bilim ve sanat adamları kazandırmışlardır.
4. En eski üniversitelerden biri olan Nizamiye (Bağdat)  medresesini kurmuşlardır.

ÖRNEK SORU 1

 Aşağıdaki gelişmelerin hangisinde Karlukla­rın etkisi vardır?

A) Avrupa’da kurulan Avar Devleti’nin yıkılmasında

B) Çin’in Orta Asya’ya egemen olmasında

C) İstanbul’un Sasanilerle birlikte kuşatılmasında

D) Hun Devleti’nin ikiye ayrılmasında

E) Talas Savaşı’nı Müslümanların kazanmasında

                                                                                                                                                (2009-ÖSS Sos-2)

ÖRNEK SORU 2

Karluklar, Müslüman olmamalarına karşın, İslam 
ordusuyla birleşip 751 yılında Talas’ta Arapların 
yanında savaşa girmişler; Çin’in yenilgiye uğratılmasında
 önemli rol oynamışlardır.

Karlukların, Arapları Talas Savaşı’nda destek­lemelerinde,

I.   İslam Devleti’nde saltanat sisteminin devam etmesi,

II.  Çin’in Orta Asya’daki Türk egemenliğine son vermek istemesi

III.   Türgiş Devleti’nin yıkılmış olması 

durumlarından hangileri etkili olmuştur?

A)  YalnızI                   B) Yalnız II             C) Yalnız III

                                               D) I  ve II       E) II ve III

                                                                                                                                              (2006-ÖSS Sos-2)

        ÖRNEK SORU 3

         Abbasilerde Hâlife Mutasım’dan sonra devlet yönetiminde 
Türklerin etkisi giderek artmış, Türk komutanlar istediklerini 
halife yapmaya, isteme­diklerini indirmeye başlamış ve bu
 komutanlar bazı eyaletleri de kendi aralarında paylaşmıştır.

     Bu durumun aşağıdakilerden hangisini gös­terdiği 
savunulabilir?

      A) Siyasal birliğin çözüldüğünü

        B) Saltanat sisteminin dikkate alındığını

     C) Türklerin Abbasiler Döneminde İslamiyet’i kabul ettiklerini

     D)  Mutasım Döneminde sınırların çok genişlediğini

     E)  Abbasilerin kendilerinden önceki devletlerin etkisinde kaldığını

                                                                                                                                               (2009-ÖSS Sos-1)

               ÖRNEK SORU 4

       Türk-İslam tarihinin başladığı savaş aşağıdakilerden hangisidir?

                              A) Malazgirt                           B) Katvan                   C) Talas

                                          D) Yassı Çimen                       E) Miryokefalon

ÖRNEK SORU 5

Çinlilerle Araplar arasında yapılan Talaş Savaşı’nın 
dünya kültür tarihi açısından en önemli sonucu 
aşağıdakilerden hangisidir?

A) Batı Türkistan’ın Çin baskısından kurtulması

B) Kartukların bağımsız devlet olmaları

C) Türk – Arap mücadelesinin sona ermesi

D) Kağıt üretiminin Çin’in dışında da yaygınlaşması

E)   Türklerin İslam dinini yakından tanımaları

           

                                                                                                                                  (1990-ÖSS)

cevaplar 
1.E  2.B  3.A    4.C  5.D

  

Aşağıda TRT'nin yayımlamış olduğu "SAVAŞIN EFSANELERİ-TALAS SAVAŞI" Belgeseli'ni izlemenizi öneririm.