YENİ BABİL KRALLIĞI

 

YENİ BABİL (KALDE KRALLIĞI ) 626-539

 

Babil’de Kassit hanedanın yıkılmasından sonra uzun yıllar devam eden kargaşa dönemlerinde Asur ve Kaldeliler, Babil’de hüküm sürmüşlerdi.

Nabu-apla-usur (Nabopolassar,626-605) dönemi

Bu hanedanın ilk kralı Nabu-apla-usur,Asur imparatorluğunun yıkılmasında Medlerle işbirliği yaparak en önemli etkiyi oynamıştır. Nabu-apla-usur, aktif siyasi ve askeri hareket ederek Asur topraklarına hakim olmuş Asur’ın son kralı II. Asur-uballit’i ve onun yardıma çağırdığı Mısır kuvvetlerini mağlubiyete uğratarak Mezopotamya’nın tek hakimi olmayı başarmıştı. Nabu-apla-usur’un ölümünden sonra Kalde hanedanının en bilinen hükümdarı olan oğlu  I. Nebukatnezzar başa geçmiştir.

II. Nebukatnezzar (655-562) dönemi

 İsin şehir kralı II. Nebukatnezzar, Elamların üzerine sefer yaparak onları mağlup etmiş ve Babil baştanrısı Marduk heykelini getirerek büyük bir hükümdar olduğunu göstermiştir. Nebukatnezzar’ın yaptırdığı görkemli tapınaklar öte İsrail seferleri nedeniyle ünlenmiştir.

Nebukatnezzar, Asur ve diğer Mezopotamya askeri geleneklerine uyarak hüküm sürmüş ancak Mısır seferinin(601) pek başarılı olmamasını ve Mısır’a dayanmayı uygun gören Yahuda kralı Yehoyakim’in vergiyi kesmesi üzerine Kudüs şehrini kuşatmış bu krallığa ağır vergi yükü, getirerek şehir dışındaki bazı tapınaklarını yıkmış, Süleyman tapınağındaki hazinelerin ve on bin Yahudi’nin Babil’e getirilmesiyle sonuçlanmıştı.  

Asurların Nebukatnezzar komutasında yaptığı seferle on bin civarında Yahudi sürgüne gönderildi.

Nebukatnezzar, 586 yılında yaptığı safer ise Yahudiler içn tam bir felaket olmuştu; Kudüs surları yıkılmış, şehir içindeki tapınakları yakılıp yıkılmış, hayatta kalanlar ise Babil’e taşınmıştı. Kudüs’ten elde ettiği zenginlik bu krallığın ihtişamını ve çekim gücünü artırdı. İştar Kapısı ve Babil Kulesi’nin inşaları  bu dönemde tamamlandı..

                                                    Asma bahçeleri

Amel- Marduk (562-560),Nergal-shar-usur(560-556), Labashi-Marduk(556), Nabu-na’id (556-539) dönemlerinde bu krallar pek etkin değillerdi. Nabu-na’id, Babil şehrinde kalmayıp günlerini Harran baştanrısı Sin’i önplana çıkarmaya çalışması Babil rahiplerinin tepksini çekmiş bu anlaşmazlığı Persler de iyi kullanmıştı. Son kral Nabu-na’id, kendi isteği ile yönetim vekaletini Bel-shar-usur  adlı oğluna vererek devlet işlerinden uzaklaştı.

539 yılında bu devlete Pers kralı Kyros(559 – 529)  son vermiş, Babil rahileri de törenle kral kabul edilerek karşılığında halkın dini inancında özgür olduğu garantisini verdi. Kyros, oğlunu Babil tahtına oturtarak Mezopotamya kökenli yönetim de tarihe karışmış oldu.

Yani Babil krallığı Babil kulesi ve babil Asma Bahçeleri ile ünlenmişti.Aynı zamanda, matematik, formülleri ve çalışmalarını, kare ve küp alma yöntemlerini kullanıp sıfırı buldular.  Denklem çözüm teknikleri ile güneş ve ay takvimlerini geliştirmişlerdi.

Babil’de Persler  dönemi (539-332)

Kyros’un oğlu Darius(522-486) döneminde Babiller iki defa isyan ederek bağımsız olma denemesi yapsalar da Darius bu isyanları şiddetle bastırmış ve Perslerin merkezini Babil’e taşımıştı. Darius, Babil imparatorluğu’nun topraklarına satraplık denilen eyaletlere bölerek yönetmişti. Pers kralı Kserkses (486 -465) döneminde Babil ve  satraplıklarda isyan patlak vermesi üzerine Babil’e ağır darbe indirilerek Marduk heykeli erittirdi.Marduk rahipleri tutuklandı ve bölgenin yeni efendisinin artık Babiller olmadığını gösterdi. Ancak Persler bu bölgeye geldiklerinde kendilerinden çok ileri bir kültürle karşılaşınca onu yok etmek yerine ondan yararlanmaya başladılar. Hammurabi kanunları Pers döneminde de uygulanmaya devam edildi.

Babil’de Makedonlar  dönemi (332-63)

Pers imparatorluğu’nun özellikle İssos savaşında Makedon kralı İskender’e yenilmesi üzerine Babil de İskender’in yönetimine girdi. İskender, Babil’de ilk iş olarak tapınakların onarılmasını istedi. İskender Babil’de ani ölümü ve velihtının olmaması nedeniyle generalleri onun imparatorluk topraklarını aralarında paylaşma kararı aldılar.

Babil’in yönetimi 321’de Seleukos’un payına düşse de diğer bazı ileri gelen komutanlar Babil’i kısa süreliğine aldıysalar da bölgede tekrar hakimiyet kurdu. Seleukos’un Dicle kıyısında Seleukeia adlı başkenti kurması  Babil’in eski ihtişamını kaybetmesine neden olmuştu. Buna rağmen Seleukoslulardiğer tapınakları yağmaladıkları halde  Babil’in tanrılarına hem  saygı duymuş hem de şehirdeki tapınakları yağmalamamışlardı.

Doğu ve Batı kültürleri arasındaki en büyük kazanç Babil’deki kadim pratik bilgilerin Batı’ya taşınması oldu.