BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ TARİHİ -4- DANDANAKAN SAVAŞI (1040) VE MUSA YABGU

 

Dandanakan Savaşı Ve Büyük Selçukluların Tam Bağımsız Hale Gelmeleri

Gazne sultanı Mesut bu Selçukluların bağımsız hareket etmeleri nedeniyle Nişabur’da bir süre kaldıktan sonra Selçuklu tehlikesini bertaraf etmek amacıyla yüz bin kişilik kuvvetli bir ordu toplayarak Serahs taraflarına doğru harekete geçmesine karşın Selçuk kurmayları geri çekilmek için görüş beyan etseler de Çağrı Bey geri çekilmeyi kesin olarak reddetmiş ağır teçhizatlı ve yorgun Gazne ordusunu hafif süvari birlikleriyle mağlup edilebileceğini komutanlara tekrar kabul ettirmişti.

Selçuklu hafif süvari birlikleri savaşın kazanılmasında etkili oldu.

Selçuklu kuvvetleri Serahs’tan harekete geçmiş olup ordu öncüleri Gazne ordusunun su kaynaklarına ulaşmasını önlemek için su kuyularını tahrip etmeye başlamışlardı. Su kuyularının tahribi Gazne kuvvetlerini zor durumda bırakmış sultan ümitsizliğe kapılmış; bu da Gazne kuvvetlerinde disiplinsizliğe yol açmaya başlamıştı. Gazne ordusunun bu durumuna ordu kumandalarının fikir ayrılığına düşmeleri Selçukluların o ana kadar meydan savaşından kaçınan Selçuklu kuvvetlerinin meydan savaşına girmeleriyle sonuçlandı. Selçuklular zaten zor durumda kalan Gazne ordusunu ağır bir bozguna uğratmış sultan Mesut 100 süvari ile savaş terk etmek zorunda kalmıştı. Gaznelilerin diğer ordu kumandanları da savaş meydanını terk etmeleri Selçukluların büyük bir ganimet elde etmelerine neden oldu(1040).

Büyük Selçukluların sembolü ve bayrağı 

Selçuklular, uzun yıllardır Karahan ve Gaznelilerle yapmış oldukları mücadeleler sonucunda nihayet Dandanakan savaşı sonucunda resmen Büyük Selçuklu devletini kurdular. Savaş sonucunda toplanan Selçuklu ileri gelenleri Tuğrul Bey’i sultan ilan etmiş  komşu devletlere fetihnameler göndererek zaferlerini ilan ettiler.

Tuğrul Bey(1040-1063), Selçukluların ilk sultanı olmuştur.

Musa Yabgu (İnanç Beg)

Selçuk Bey’in oğullarından biri olup kardeşi Yusuf’un vefatından sonra Selçuklu ailesinin başına geçmiştir. Ancak, Gaznelilerle yapılan savaşlar ile yeğenleri olan Tuğrul ve Çağrı Beylerin güçlenmelerine ve onların gölgesinde kalmasına neden oldu. Daha önce, Gazneliler tarafından yerel bey olarak tanınmaya başlanmıştı. Dandanakan savaşından sonra kendisine Herat, Sistan ve çevreleri bırakılmıştı.  Musa bu bölgelerde yarı müstakil şekilde hüküm sürmüş ve adına para bastımıştı.

İbrahim Yınal’ın kardeşi Ertaş, Çağrı Bey’in oğlu Yakuti ve daha sonra bizzat Çağrı Bey’in akınlarıyla uğraşmak zorunda kalsa da Tuğrul Bey’in araya girmesiyle Musa’ya yine aynı haklar iade edildi. Tuğrul Bey’den sonra başa geçen Alp Arslan döneminde Musa’nın hakimiyet alanı iyice daralmış haldeydi. Musa Yabgu’nun Yusuf, Bizans’la savaşlarda hayatını kaybeden  Ebu Ali Hasan ve Karaarslan adlı üç oğlu bulunmaktaydı.