ROMA TARİHİ -27/Gaius Julius Caesar'ın Pompeius ile İç Savaşı

 

·         Gaius Julius Caesar  -7

CAESAR – POMPEİUS ARASINDAKİ İÇ SAVAŞ

·         Marcus Licinius Crassus(MÖ 115-MÖ 53), Caesar’ın başarısı gibi başarı elde etmek isteyerek Doğu’ya Syria (Suriye) Valiliğine gidip, Parthlar (Part İmparatorluğu, MÖ 247- MS 224)  ile mücadele ederken MÖ 53’te Carrhae’de (Urfa, Harran) öldürülür. Bu durum Triumvirlik’in bozulmasının sacayağı olur.

 

Haritada Part imparatorluk sınırları,Carrhae Savaşı'nda Romalı komutan Crassus öldürülür.

·         MÖ 54’te Iulia ölmüş ve dolayısıyla Caesar -Pompeius arasındaki akrabalık bağı ortadan kalkınca ittifakları da darbe aldı.

·         Roma’da Caesar’ın adamları Halk Partisi adına Cloudius Pulcher( MÖ 92-MÖ 52; kızı Clodia Pulchra, Roma imparatorluk kurucusu Octavian Agustus’un karısıdır)  önderliğinde bir grup oluşturmalarına karşı, Aristokratlar da Titus Annius Milo önderliğinde karşıt grup oluşturdular. Bu karışıklıklar nedeniyle MÖ 53’te yapılması gereken MÖ 52 yılı Consul seçimleri bile yapılamamış ve bu seneye Consul’suz, Praetor’suz girilmiştir. Karşıt grupların mücadelesi durmamış ve Milo, Pulcher’i öldürmüştür. Bunun üzerine Senatus, Pompeius’u tek başına Consul olarak göreve atamıştır.

Pompeius, tek başına consul seçilir

·         Pompeius’un tek consul olmasına, Gallia isyanları nedeniyle karşılık veremeyen Caesar için bir kanun çıkartılıp, MÖ 48’de gelip Consul’luk için aday olmasına Roma’ya ordusuz gelmesi şartıyla izin verilmiştir. Caesar, kendisinin safdışı bırakılmak istendiğini görebilmiş bu nedenle “Gallia seferi”ne çıkarak bol ganimetli askeri başarı elde ederek askerlerinin sadakatini sağlamayı başardı.   

Caesar'ın Gallia (Fransa) seferleri

·         Caesar, MÖ 50’de Kuzey İtalia’ya gelince, Senatus ile Pompeius’un arasını açtırmaya çalıştı. Senatus ise Parthlara karşı kullanılmak için iki Legion askeri Pompeius’un önerisi ile Caesar’dan ister. Senatus’un isteğini yerine getiren Caesar, iki Legion’un Roma’da tutulduğunu gördü. Caesar’ın sınırları aşıp, İtalia’ya girdiği sahte haberi gelince, Pompeius, Roma’yı savunma  ile görevlendirilir. Senatus, MÖ 49’da Caesar’ı geriye çağırır. Senatus, Consul’lere ve Pompeius’a tam yetki verilerek, Caesar’ın durdurulmasını ister. Bu isteğe karşılık Halk Tribunları olan Marcus Antonius ile Longinus Cassius, Caesar’ın yanına kaçtılar. 

 

Caesar’ın müttefiki, VII. Cleopatra'nın aşığı ve Octavian'ın önce müttefiki (2. Triumvirlik kurucusu) sonra rakibi komutan

·         Caesar ise, kendisine dayatılan bu iç savaşa, saldıran olarak başlamak için MÖ 49’da o zamanlar İtalia Eyaleti’nin sınırı kabul edilen Rubico Nehri’ni geçip, tarihe geçen sözünü “Alea İacta Est ! ”(Zarlar atıldı veya Ok yaydan çıktı) dediği söylenir.

·         Bu durumu gören Caesar ani olarak güneye doğru ilerlemeye karar verir. Caesar’ın bu hareketi  beklenmediği için Roma’da şaşkınlık oluşturmuştu.  Pompeius ise, Roma’nın boşaltılıp, Doğu’ya gidilmesini ve yeterli güce erişilince Caesar’ın yok edilmesini içeren planını kurup, zor da olsa bunu Senatus’a kabul ettirir.

·         Pompeius doğuya gitmek için güneye ilerlerken Caesar da Orta İtalia şehirlerini ele geçiriyordu. Caesar ele geçirdiği yerlerde ahali ve düşman kumandanlara affedici davranarak kendisine taraftar toplamaya çalışır. Pompeius ve Senatus, Brindisi’den karşıya geçmeden konuşup, savaş çıkmasını önlemek için yetişmeye çalışsada başarılı olamasa da onları takip de etmemesinin nedeni Hispania’da halen Pompeius taraftarlarının olmasıydı.  

Brindisi limanı konumu

·          Caesar, Campania’da kalan Cicero’yu çiftliğinde ziyaret edip, yanına çekmeye çalışmışsa da Cicero, kabul etmemiş, Pompeius tarafına geçmiş olmasına rağmen Caesar onu savaş sonrası affetmiştir. Roma’da halka parasız buğday ve hediyeler sözü veren Caesar bir taksimat yaparak, Pompeius ile olacağı kesinleşen harbe hazırlık yapmaya başladı. 

Romalı ünlü hatip,  siyasetçi ve yazar Marcus Tullius Cicero; MÖ 106-MÖ 43

·         Aemilius Lepidus’u Roma’daki yönetimin başına bırakıp, Marcus Antonius’u İtalia içinde asker toplamakla görevlenderidi. Scribonius Curio’yu ise Africa ve Sicilia’da durumu lehine çevirip, o bölgelerden emin olmak üzere görevlendirdi. Kendisi ise bol miktarda Pompeius taraftarının bulunduğu Hispania’ya giderek bütün Hispania’yı teslim aldı. Geri dönüş sırasında da daha önce kendisine direnen Massilia ele geçirildi. Roma’ya döndüğünde Aemilius Lepidus tarafından ilk defa olarak Dıctator ilan edilmişti. Caesar,11 gün kaldığı bu mevkiyi Servilius İsauricus ile birlikte Consul olunca bırakmış ve sair memuriyetlere de yakın adamları getirilip,bir Caesar Hükumeti teşkil edildikten sonra Brindisi’ye doğru harekete geçti.

Marcus Aemilius Lepidus, Caesar'ın destekçilerindenv e 2. Triumvirlikte yer alan komutan 

·         MÖ 48’de Caesar, Epeiros’a çıktı. Burada Korint ve Corcyra’dan gelen kolonistlerin MÖ 627’de kurdukları ünlü Dyrrhachium şehrine geldi. Pompeius da şehri savunmak üzere Dyrrhachium’a geldi. Caesar, daha az askere sahip olduğu için Pompeius’u kuşatamıyordu. Pompeius ise Caesar’ı kendisinin üslendiği Macedonia’ya hapsedip, İtalia’dan ikmal almasını önlemek istiyordu. Caesar beklenmedik bir hareketle daha doğuya Thessalia’ya gider. Pompeius da bu durumda Roma’ya gitmesi gerekirken, Caesar’ı takip edip, Thessalia’ya gider. Kendi arzusu savaşmayıp, Caesar’ı sarp yollarda yorgun düşürerek ordusunu aç bırakmaktı fakat yanındaki Senatorler bir an evvel Caesar’ın işinin bitirilmesi, hala ne içinbeklendiği gibi söylemlerle baskıda bulundukları için Pompeius saldırıya geçip, MÖ 9 Ağustos(Sextilis) Pharsalus mevkiinde yapılan savaşı kaybetmiştir. Pompeius 43.000, Caesar ise 32.000 asker ile savaşmış bulunuyorlardı. Caesar bütün bu olanlararağmen mağlup muamelesi yapmak yerine herkese bağışlayıcı davranarak, taraftar toplama gayretini sürdürüyordu. Pek çok Senator, Atlı sınıfı mensubu ve hatta  Iunius Brutus da Caesar tarafına geçti. Pompeius ve yakın çevresi ise savaş meydanını terketmişlerdi.

Dyrrhachium ile Brandisi konumları

·         Pharsalos savaşı sonrası Caesar, Hellespontos’u aşıp, Asia’ya geçti. Pompeius’u takip, bu esnada geçtiği eyaletleri kontrol ve kendisine bağlama amacı taşır. Pompeius ise, Mısır’da daha önce tahttan uzaklaştırıldığı zaman yardım ettiği XIII. Ptolemaios Auletos’un çocukları şu an tahtta olduğundan, onlardan sığınma ve destek talep etmeyi düşünüyordu. Tahtta XIV. Ptolemaios ile VII. Cleopatra hem kardeş hem de karı-koca olarak bulunuyorlardı. Ptolemaios yöneticilerine, Caesar’ın çok daha güçlü olduğu haberi ulaştırılınca, Pompeius karaya çıkar çıkmaz öldürüldü. (28 Eylül 48). Caesar 4 günsonra 4 bin kişilik bir birlik ile Rhodos üzerinden Aleksandreia’ya (İskenderiye) geçti. Pompeius’un kesik başı ve yüzük mührü kendisine bir tepside sunulunca Caesar İç Savaş’ı kazanmıştı.

 Pharsalos savaşı'nın konumu