ROMA TARİHİ -33 /Roma İmparatorluk Dönemi (MÖ 27- MS 395)/A) Principatus Dönem (MÖ 27- MS 284)/lulius-Claudius hanedanı (MÖ 27-MS 68)/ Augustus(MÖ 27-MS 14)

 

Roma İmparatorluk Dönemi (MÖ 27- MS 395)

A)      Principatus Dönem (MÖ 27- MS 284)

lulius-Claudius hanedanı (MÖ 27-MS 68)

1.       Gaius Julius Caesar Octavius (Augustus, MÖ 27- MS 14)

2.       Tiberius Claudius Nero (14- 37)

3.       Gaius Julius Caesar Augustus Germenicus (Caligula, 37-41)

4.       Tiberius Claudius Caesar Augustus Germenicus (41-54)

5.       Neron Claudius Caesar Augustus Germenicus ( 54-68)

((Not: Altı çizilen adlar, bilinen imparator adlarıdır.))

1.       Augustus(MÖ 27-MS 14)

·         Augustus’un imparator olmadan önceki adı Gaius Octavius idi. Iulius Caesar’ın yeğeni ve yasal mirasçısıdır.

 Gaius Julius Caesar Octavius

·         Octavius (Octavianus), Marcus Antonius ile Mısır’daki Ptolemaios Krallıgı’nın kraliçesi VII. Kleopatra’yı Yunanistan’ın batısındaki Actium deniz savaşında kaçmaya zorlamış (MÖ 31) ve nihayette Mısır’a kaçan Marcus Antonius ve VII. Cleopatra’yı izleyerek onları kesin yenilgiye uğratır(MÖ.30).

·         Actium zaferi ile Octavianus, Roma dünyasının ve Akdeniz’in lideri olmuştu. Bu zafer anısına antik Roma’nın Palatinus temesinde Apollon tapınağı yaptırmıştır. Senatus, Mısır’dan Roma’ya dönen Octavianus’a MÖ 27’de tüm askeri gücün lideri anlamına gelen başkomutan (imperator) unvanıyla birlikte “augustus” (kutsal) unvanı da verdi. Bu unvan kendisiyle öylesine bütünleşti ki adeta onun adı oldu.

II. Triumvir'lik kurucuları

·         Augustus adı sonraki Roma imparatorları tarafından da unvan olarak kullanıldı. Augustus, askeri birliklerin bulunduğu eyaletlerin (Ispanya, Gallia, Syria, Cilicia, Kıbrıs) idaresini kendi üzerine aldı; diğerleri Senatus’un idaresinde kaldı. İmparatora bağlı eyaletlerin başında kendisinin atadığı legatus’lar (legati augusti veya legatus augusti propraetore) bulunurken, Senatus’a bağlı eyaletlerin başında proconsul'ler (valiler) vardı. Bu arada Roma takviminin altıncı ayı olan Soctilis’in adı da Augustus (Ağustos) olarak, değiştirildi.

Augustus dönemi Roma 

·         Augustus’un Roma’nın en büyük ve tek lideri olarak kabul edilip onurlandınlmasıyla, evinin kapısı iki defne dalı ile meşe yapraklarından yapılmış bir çelenk (corona civica) ile süslendi; üzerinde imparatorun dört önemli erdeminin yani virtus (cesaret), clementia (merhamet), iustitia (adalet) ve pietas (dindarlık) sözcüklerinin kazınarak yazılmış olduğu altın bir kalkan da (clipeus virtutis) Curia’ya (Senatus) ithaf edildi.

·          Senatus’un Octavianus’u büyük yetki ve onursal payelerle donatmış olmasına rağmen, Octavianus kendisini “birinci yurttaş” (princeps) olarak kabul ediyordu. Diğer bir deyişle “eşitler arasında birinciydi” (primus irıter pares).

·         Augustus’a, M.Ö. 23’te tribunicia potestas (tribunus’luk yetkisi ve ayrıca veto hakkı da) ve imperium maius proconsulare (Senatus eyaletlerinin idaresine müdahale edebilme) yetkisi, MÖ 12’de Pontifex Maximus (Devlet Dininin Lideri), M.Ö. 2’de de Pater Patriae (Vatanın Babası) unvanlan verildi. Böylece Augustus ile birlikte, Principatus (princeps'ten) dönemi başlamış oluyordu. Bu dönem, Dominatus olarak adlandırılan yeni idare şeklinin başlayacağı Diocletianus’a kadar bu şekilde devam etmiştir.

·         Augustus MÖ 27 yılı yazında Roma’dan ayrılarak yaklaşık olarak bugünkü Fransa ve Belçika topraklarına denk düşen Gallia’ya (Galya) ve ardından da Flispania’ya (İspanya) gitti. Buralarda bulunduğu sırada bazı düzenlemeler yaptı, isyan eden kabileleri boyunduruk altına aldı; MÖ 24 yılı başında Roma’ya döndü.

·         Augustus zamanındaki diğer bazı önemli olaylar arasında; Arabia’nın Roma’ya bağlanması (MÖ 24), Galatia kralı Amyntas’ın öldürülmesi üzerine Galatia’nın Roma eyaleti yapılması (M.Ö. 25), Bosporos Krallıgı’nm Roma’ya bağlı vasal krallık yapılması (MÖ 14), Varus komutasındaki Roma birliğinin Teutoburg Ormanı’nda Germanlarca pusuya düşürülüp yok edilmesi (M.Ö. 9), Trakya’da vasal bir krallık kurulması, Syria (Suriye) ve Iudaia’nın (Eski Filistin’in güneyi) Roma eyaleti olmasını sayabiliriz.

Arabia'nın konumu

·         Augustus zamanında Senatus’un itibarı arttı; ancak üye sayısı giderek azaltıldı. Senatör olabilmek için 1 milyon sestertius’luk bir servete sahip olmak gerekiyordu. Atlı sınıfı üyelerinden yararlanma kapsamı genişletildi; atlıların prestiji arttı. Ancak meclis, varlığını korumasına rağmen, eski gücünü kaybetmişti; güç artık imparatora geçmişti. Augustus dönemi bir barış dönemi olduğundan ve iç savaşlar artık geride kalmış bulunduğundan, orduya eskisi kadar gerek duyulmuyordu. Bu yüzden askerlerin sayısında indirime gidildi; bir bölümü emekliye sevk edilerek kendilerine toprak verildi, maaş bağlandı. Augustus, ayrıca, kendisine bağlı İmparatorluk Hassa Alayı ile Şahsi Muhafız Birliği ve bir de İtfaiye Alayı kurdu.

·         Augustus’un çocuğu olmadığından kendisinden sonra Roma tahtına geçecek kişinin kim olacağı bir sorun olmuştu. Önceleri tahta geçecek kişinin kendisinin de mensup olduğu Iulius soyundan olmasını istiyordu. Üçüncü evliliğinde, karısı Livia’nın önceki kocasından olan iki erkek çocuğu (Tiberius ve Drusus) kendisine vâris göstermek istemiyordu. Onların yerine kız kardeşi Octavia’nın oğlu Marcellus’u vâris olarak seçti ve onu kızı Iulia ile evlendirdi. M.O. 23’te Augustus ciddi olarak hastalanıp öleceğini düşündüğünde iktidar yüzüğünü Marcellus’a değil fakat en yakın dostu Agrippa’ya verdi. Bu da Augustus’un Marcellus’u istemediğini gösteriyordu. Marcellus’un bir süre sonra ölmesi üzerine, Augustus Agrippa’yı karısından ayırarak kızı Iulia ile evlendirdi. Agrippa ve Iulia’nın üç erkek, iki de kız çocukları oldu. Augustus en büyük iki erkek çocuğu, Gaius ve Lucius’u evlat edindi. M.Ö. 12’de Agrippa öldü. Augustus, karısı Livia’nın oğlu Tiberius’u karısından ayırarak, dul kalan kızı Iulia ile evlendirdi. Böylece Tiberius, bir anlamda Gaius ve Lucius’un hamisi oluyordu. Taht entrikalarından rahatsız olan Tiberius, siyasi yaşamdan ayrılarak Rhodos’a çekildi. Ancak bir süre sonra Lucius ve Gaius’un iki yıl arayla ölmeleri üzerine Augustus, Tiberius’u evlat edinerek ona 10 yıllığına tribunica potestas yetkisi verdirdi (MS 4).

Tiberius, ilk imparatorun evladı ilan edildi.

·         Böylece karısı Livia’nın önceki evliliğinden olan üvey oğlu Tiberius, Roma tahtının en güçlü vârisi oldu. Bu sırada 70 yaşma yaklaşan Augustus artık devlet işlerinde fazla yer almamaya başladı. İktidarı zamanında yaptığı başarılı icraatları kaleme aldı (Res Gestae); tunç direklere yazılı olan bu icraat yazıtı kendisi için yaptırdığı mausoleum’un girişine konuldu. Bir kopyası da Ankara’daki Roma-Augustus Tapınağı duvarında yer almaktadır. Augustus, imparatorluk topraklarını kontrol altında tutabilmek ve emekli olan askerlere (veterani) toprak verebilmek için, Cumhuriyet Dönemi’nde olduğu gibi, imparatorluğun çeşitli bölgelerinde koloniler kurmuştur. Augustus döneminde (ve bir kısmı Augustus öncesinde) Anadolu’da kurulan bazı kolonileri şöyle sıralayabiliriz: Pisidia’da: Colonia Caesarea (Antiochia), Colonia Iulia Augusta Olbesena (Olbasa); Colonia Iulia Augusta Comama (Comamenorum); Colonia Iulia Augusta Felix Cremna (Cremnensium); Colonia Iulia Augusta Parlais. Lykaonia’da: Colonia Iulia Felix Gemina (Lystra) G alatia’da: Colonia Iulia Augusta Felix Germenorum (Germe) Kilikia’da: Colonia Iulia Augusta Felix Ninica Troas’ta:Colonia Augusta Troadensim (Alexandria Troas). Mysia’da: Colonia Gemella Iulia Pariana (Parium) Biihynia'da: Colonia Iulia Concordia Apamea (Apamea - Myrlea)

Roma'nın Anadolu eyaletleri

·         Augustus,  14 yılında Tiberius ile birlikte Roma’dan ayrılarak Beneventum’a doğru yola çıktı; ancak Capri Adası’na yaklaştıklarında hastalandı ve 19 Ağustos 14’te, 76 yaşında, Campania’daki Nola’da hayata veda etti. Cesedi Roma’ya getirildi ve Campus Martius’ta görkemli bir cenaze töreni düzenlendi. Yakılan cesedin külleri yakındaki büyük mausoleum’a (mozoleye) konuldu.

Antonius ve Augustus adına bastırılan sikkeler