ROMA TARİHİ -49 COMMODUS

 

·         Marcus Aurelius Commodus Antoninus(180-193)  

·         Doğumu ve erken unvanları: Lucius Aurelius Commodus 161’de Roma’nın güneydoğusundaki Lanuvium’da doğdu. Babasından sonra Roma tahtına geçmesi beklendiğinden Commodus sarayda büyümüş ve yetişmişti. Hanüz 5 yaşlarındayken caesar unvanı verilmişti.

Lucius Aurelius Commodus, babasının yönetimini aratan imparator

·         Ortak imparator kabulü: 177’de de augustus unvanı verilerek ortak imparator ilân edilir. Commodus 177’de yıl consul de seçildi.

·         Evliliği: 178’de Crispina ile evlendi.

Bruttia Crispina(kocası imparator Commudus tarafından zina ve vatana ihanetten sürgüne gönderilip öldürüldü.)

·         Marcomanlar savaşı ve Başa geçişinin kabulü: Commodus, 178’de babası olan imoarator Marcus Aurelius ile birlikte Tuna sınırına giderek Marcomanlar diye bilinen Bohemya yakınlarında yaşayan Germen halkıyla savaştı. Başarı kazansalar da son darbeyi vuramadan Marcus Aurelius 180’de öldü. İmparator ölmeden önce halefinin oğlu Commodus olduğunu belirtmişti. Bu yüzden herhangi bir kriz yaşanmadan Senatus(Roma Meclisi) onun imparatorluğunu onaylar. İmparator Nerva döneminden itibaren beş imparator (Nerva, Traianus, Hadrianus, Antoninus ve Marcus Aurelius; bakınız Nerva) devlet içinde güvenilir olanlar arasından evlat edinilerek başa geçirildi (adoptatio, evlat edinme). Commodus’un başa geçmesiyle sistem tekrar babadan ogula geçen bir sisteme döndü. Marcus Aurelius’un ölümünden sonra tek başına kalan Commodus, savaşın uzamasının getireceği zararları hesap ederek Marcomanlarla Roma lehine bir anlaşma yaparak savaşa son verdi. ve Roma’ya döndü. Bazılarına  göre anlaşma Roma’nın itibarını azaltmıştı 180’de Roma’da büyük bir zafer alayı (triumphus) düzenlendi.

Marcomanların bölgesi

 

·         Commodus’a birinci suikast: Commodus yönetimi süresince birkaç kez suikast girişimine maruz kaldı. Bunların ilki kız kardeşi Lucilla tarafından 182’de planlanırı. Plana göre Lucilla’nın yeğeni Claudius Pompeianus Quintianus, elbisesinin altına gizlediği bıçakla Colosseum’un kapısında bekleyip ve Commodus’u öldürecekti. Ancak, Commodus’un yaklaştığını gören Quintianus, onu öldürmek yerine, “Senatus sana bıçak gönderdi!” diyerek saldrırıken ve bu olayın farkına varan muhafızlar suikastçıyı yakaladılar. Daha sonra Quintianus ve imparatorun kız kardeşi Lucilla öldürüldü.

Lucilla 

·         Praetor praefectuslar-Commudus’un dengesizliği ve Perennis’in etkinliği: Bir süre sonra praetor praefectus(askeri veya sivil memur)’larından Tarrutenius Paternus da, imparatorun yakın dostu Saoterus’un öldürülmesine karışması nedeniyle, imparatorun emriyle diğer Praetor Praefectus'u Tigidius Perennis tarafından öldürüldü. Suikas ve bu olay  Commudus’un paranoyak derecesinde kendisini kaybetmesine neden oldu. Praetor Praefectus’u Perennis’e çok güvenen imparator onu devlet yönetiminde de söz sahibi yaptı. O güne kadar hiçbir praetor praefectus devlet yönetiminde bu denli güç sahibi olmamıştı. Devlet işlerinin yükünü Perennis’in üzerinde olması, imparatorun kendisini zevk ve sefaya vermesine neden oldu. Hatta sarayda kendisine bir harem bile kurduğu söyleniyordu.

Tigidius Perennis

·         Perennis’in gözden düşmesi ve Cleandrus’un yükselişi: Britannia’dan yola çıkan kalabalık Roma elçi heyeti Roma’ya ulaşarak, Perennis’in kendi çocuklarından birini imparator yapmayı düşündüğünü imparatora söylerler. Bu dedikoduya inanan Commodus, Perennis ve çocuklarının öldürtür. Commudus, Praetor Praefectus’u Cleandrus’u getirerek devlet işlerinin idaresini 186’da ona verdi. Ancak Cleandrus da, tıpkı Perennis gibi hareket etmeye başlar. Devlet memuriyetlikleri ve askeri komutanlıkların atamaları rüşvetle yapılır hale gelir.

Konuyla ilgili önerdiğim Gladyatör filmi şu linkten izleyebilirsiniz https://www.filmmodu2.com/tt0172495-turkce-dublaj-izle

·         Commodus’a ikinci suikast: Gallia’dan Maternus adlı biri Roma’daki bir festival sırasında 187’de Commodus’u öldürecekti. Fakat suikast planı fark edildi ve festival öncesi Maternus öldürüldü.

·         Roma’da buğday kıtlığı ve Cleandrus’un öldürülmesi: Roma halkında, Praetor Praefectus’u Cleandrus’a karşı da bir hoşnutsuzluk başlamıştı. 190’da Roma’da, daha önceden başlayan özellikle buğday kıtlığı iyice şiddetlendi. Cleandrus’un var olan buğdayı satın alarak yapay bir kıtlık yaptığım söylentisi yayıldı. Roma halkı Circus Maximus’ta toplanarak büyük bir gösteri yapar. Kalabalık halde buluna halk imparator Commodus’tan Cleandrus’un öldürülmesini ister. Kendini bile tehlikede zaten paranoyak hale gelen imparator, Cleandrus’u öldürttü.

·         Commodus’un megalomanlığı:  Commodus son yıllarında ruh sağlığı iyice bozulmuştu. Kendisini Hercules (Yunan mitolojisinde baştanrı Zeus’un oğlu Herakles) ile bir görmeye başlar. Commodus başında aslan başı postu başlık ve elinde gürzüyle tıpkı Hercules gibi dolaşması halkın alaylarına neden olur. Yılın aylarının adlarını bile kendi unvanlarını vererek değiştirmişti. Çıkan bir yangın sonrası imâr faaliyetlerine girişilen Roma’nın adını kendi adıyla değiştirilmesini ister; 190’da Roma’nın adı resmen Colonia Commodiana olarak değiştirilmesine karar verir.  İmparator 192 yılı sonlarında festivalde yine Hercules kıyafetiyle gladyatör oyunlarına katılır. Hayvanlara nişan yapar, onları öldürmeye çalışırdı. Öldürdüğü bazı hayvanları senatus üyelerine göstererek göstererek onları da öldürebileceğini ima eder. Artık kimse hiç kimse kendini güvende hissetmez.

Gladyatör temsili mücadelesi

·         Commodus’a üçüncü suikast: Commodus’un megalomanlığının had safhaya çıktığı böyle bir ortamda, imparatora yakın üç yönetici

ü  Praetor Praefectus’u Quintus Aemilius Laetus,

ü  saraydaki başmabeyinci Electus ve

ü  imparatorun metresi Marcia ona karşı bir suikast planı hazırladılar.

·          İmparator Ocak ayının ilk günü gladyatör olarak bir gösteri yapmayı planladığından geceyi gladyatör okulu olarak hizmet veren Colosseum yakınındaki Vectilianus Villası’nda geçirmek ister. Marcia, 31 Aralık 192 gecesinde Commodus’un yemeğine zehir koyarak onu zehirler.  Zehirin etkisinin öldürücü olmayacağı endişesine kapılan suikastçiler, genç atlet Narcissus’u göndererek Commodus’u boğdurdular. Senatus ve halk Commodus’un anısını lanetler, onun heykelleri kırılır, adı yazıtlardan silinir. Commudus’un ölümüyle Antoninuslar sülalesinin iktidarı sona ermiş oldu.

İmparatorun metresi Marcia Aurelia Ceionia Demetrias

Roman Empire: belgesel-dizi formatında 1. sezonda imparatorluğu ile Roma'nın ihtişamlı olmadığı gösterilir.