· ŞAİR SULTANLAR
·
Osmanlı padişahlarının bazıları sanat
ve edebiyat konusunda kendilerini oldkça geliştirmişlerdi.
Bazı Osmanlı padişahlarının mahlasları (şiirlerde takma ad)
şöyledir:
1.
Fatih Sultan Mehmet: Fatih,
genelde Avnî mahlasıyla şiirler
yazdı
2.
II. Bayezid: Adlî
mahlasıyla şiirler yazan ve bir “Divân”ı (şiir kitabı) vardır.
3.
Yavuz Sultan Selim: Selimi mahlası ile yazdığı şiirlerinde
coşku ön plandadır.
4.
Kanuni Sultan Süleyman: Kanuni,
şiirlerinde Muhibbî mahlasını
kullanmıştır.
Bazı padişah ve mahlasları
·
OSMANLI’DA ŞEHİR
PLANLAMASI
·
Osmanlı şehirleri genelde iki
parçalı işlevsel alana sahipti. Birincisi çarşı
denilen yerleşim yerleri (iş sahası),
İkincisi ise konut
alanlarını içeren mahallelerdir.
ÇARŞILAR: Çarşının belirlenmesinde; kale
veya şehir surları, önemli yollara yakınlık belirleyicidir.
·
Şehrin asıl merkezini bedestenler(değerli ürünlerin satıldığı
kapalıçarşı) oluşturmaktaydı.
Bedestenlerin etrafında ise hanlar(konaklama
yeri, otel) bulunmaktaydı. Şehirlerde sağlık, eğitim, kültürel hizmetleri
sunan külliyeler (yapı topluluğu),
yapıların bir arada bulunduğu yapı) de bulunurdu.
Bazı mimari eserler
MAHALLELER: Mahalleler evlerden meydana gelirdi. Türk evleri
genelde çok katlı değildi.
a.
İlk katta; depo, çamaşır yıkama
yeri, tuvalet ve mutfak yer alırdı.
b.
Evin üst katı ise oturma alanı
olarak kullanılan odalardan ibaretti.
·
Odalar arasında eyvan denilen bir bölüm yer almaktaydı.
Eyvan ve odalar sofaya veya hayata (avluya) açılmaktaydı.
MAHALLE
DIŞINDA: Konut alanlarının ötesinde şehir halkına
rahatsızlık veren endüstriyel faaliyetler ile kırsal kesimle bağlantısı olan
zanaatkârlar yer alırdı. Bunları; dericiler,
boyacılar, kesimhaneler, kasaplar, demirciler, çilingirler, bakırcılar,
çömlekçiler, saraçlar, gıda maddesi satıcıları şeklinde sıralamak mümkündü.
Şehre yeni gelenler, sanayide çalışanlar genelde bu alanda yaşardı.
OSMANLI MİMARİ ANLAYIŞI
·
Erken Dönem: Osmanlı kuruluş dönemi
mimarisi olup külliyelerdir. Bu döneme ait ilk eserler genelde İznik, Bursa ve Edirne’de
yapıldı.
·
Klasik Dönem: Bu döneme aynı zamanda “Büyük Külliyeler Devri” de
denilmektedir. Nitekim bu dönemde inşa edilen Fatih, II. Bayezid ve Süleymaniye
külliyeleri ile başkent İstanbul adeta yeni bir kimliğe büründü.
·
Mimar Sinan:
·
Osmanlı Devleti’nde, XVI. yüzyılda
yetişmiş en büyük mimari ustası Mimar Sinan’dır. Dört yüzden fazla eseri
mevcuttur. . Mimarbaşı Sinan, eserlerini inşa ederken dönemin en büyük hattatlarından, nakkaşlarından, oymacılarından
ve çinicilerinden (süsleme sanatları)
faydalandı.
·
En önemli eserleri:
1.
Mimar Sinan, çıraklık eserim dediği “Şehzade Camisini”
2.
Kalfalık eseri olan “Süleymaniye Camisini”
ardından
3.
Ustalık eseri olan Edirne “Selimiye
Camisini” inşa ederek sanatının zirvesine ulaştı.
Mimar Sinan
·
OSMANLI EL SANATLARI
1.
Ahşap işlemeciliği
·
Ağaç ürünlerinin işlemeye
elverişli yapısından dolayı ahşap işlemeciliği, kapı ve pencere kapaklarında, bilhassa minberlerde yaygın bir kullanım alanı buldu.
2.
Kakmacılık
·
Mobilyada belirlenmiş desen ve
çizimlere göre oyulmuş yuvalara gümüş, pırlanta, sedef vb. süs maddeleri
yerleştirilerek yapılan süsleme sanatına “kakmacılık”
denir.
3.
Taş işlemeciliği
·
Türk mimarisinin temel
unsurlarından biridir. Devrine göre şehir ve kasabalarda taş işlemeciliği ile
yapılan eserler; dinî (cami, mescit,
tekke, türbe), eğitim (medrese,
mektep), sağlık (darüşşifa,
bimarhane) şeklinde gruplandırılabilir.
4.
Dokumacılık
·
Dokumacılık; pamuk, yün vb. malzemenin elde
edilmesinden kullanıma hazır hâle gelene kadar (kumaş vb) geçirdiği sürecin
tamamına verilen addır.
·
İpek kumaşlarla kilim ve halı işlemeciliğine önem verilmiştir. Türk kilim ve halılarında
genelde geometrik motifler ve hayvan figürlerinden sonra baklava motifleri ve soyut bitkisel motifler kullanıldı.
5.
Çinicilik
·
Çinicilik, kil topraktan yapılan
levhaların genellikle çiçek resimleriyle bezenip fırında pişirilmesi sanatıdır.
Çini sanatında, İznik ve Kütahya, Osmanlı Devleti’nin en önemli çini ve
seramik merkezleri idi.
·
Çinilerde genelde Türk mavisi,
domates kırmızısı, mor, sarı ve yeşil gibi
renkler kullanıldı. Çinilerle bezenmiş özellikle İstanbul’daki Sultan Ahmet Cami (Avrupalılar mavi camii derler) Osmanlı çiniciliğinin
en güzel örnekleri arasında gösterilebilir.
Sultan Ahmet Camii ve çini sanatı
6.
Hat Sanatı
·
Yazı veya çizgi anlamına gelen “hat”, güzel yazı yazma sanatıdır. Hat
sanatı ile uğraşanlara ise “hattat”
denilir.
·
ETKİNLİK/ÖDEV
1.
Mimar Sinan’ın çıraklık, kalfalık
ve ustalık eserleri hangileridir?
2.
Şair Sultanlardan aşağıdaki
padişahların şiirlerinde kullandıkları mahlaslar nedir?
a)
Fatih Sultan Mehmet:
b)
II. Bayezid:
c)
Yavuz Sultan Selim :
d)
Kanuni Sultan Süleyman:
3.
Osmanlı’da külliyeler daha çok
hangi şehirlerde yapılmaktadır?
4.
Ağaç üzerinde veya diğer ahşap bir
malzemede, mobilyada belirlenmiş desen ve çizimlere göre oyulmuş yuvalara gümüş
sedef vb. süs maddeleri yerleştirilerek yapılan süsleme sanatına ise “……………………………..” denir.
5.
Çinicilik el sanatı nedeniyle
Avrupalıların Mavi Cami olarak adlandırdıkları cami ……………………………………’dir.
6.
Güzel yazı sanatına ………………………………
sanatı denir.
7.
Yazılıya hazırlık amacıyla sayfa
114’teki Ölçme ve Değerlendirme (B.,C.,Ç. ve D.etkinlikleri)’yi yapınız.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder