"Bir ülkenin gençleri refahın güvencesidir." BENJAMİN DİSRAELİ: TÜRKİYE TARİHİ-2/ MOĞOL İSTİLASI VE SONUÇLARI

HATIRLATMA

Geçen haftanın tekrarı olan sorular (Ders başı çözdük)👉

TSD’nin kurucusu kimdir?
TSD’nin başkentleri hangileridir? TSD neden başkent değişikliği yapmıştır?
Naip ne demektir? Süleymanşah’ın naibi kimdir?
Çaka Bey’i öldüren Selçuklu Sultanı kimdir?
I. Haçlı Seferi sonucunda TSD başkentini nereye taşır?
Miryokefalon Savaşı’nın tarafları, nedenleri ve sonuçları nelerdir?
II. Kılıç Arslan’ın ülkeyi oğulları arasında paylaştırmasının sonuçları nelerdir?
I. Gıyaseddin Keyhüsrev nereyi almıştır?
II. Süleymanşah nereyi almıştır?
I. İzzeddin Keykavus nereyi almıştır?
TSD’nin en güçlü dönemi hangisidir?
Sadettin Köpek
I. Alaaddin Keykubat nereleri almıştır?
Yassı Çemen Savaşı’nın tarafları, nedeni ve sonuçları nelerdir?
I. Alaaddin Keykubat, Moğollara karşı hangi önlemleri alır?

MOĞOL İSTİLASI VE SONUÇLARI

II. Gıyaseddin Keyhüsrev dönemi( 1237-1246)

👉Yeteneksiz sultan veziri olan “Sadettin Köpek”in etkisinde kaldı.

👉Vezir, rakibi olabilecek yetenekli devlet yöneticilerini öldürttü.

👉Vezir, tahta çıkmaya çalışında sultan tarafından öldürtülür.


	TSD hanedanının bir kısmı, kaynak ; https://islamansiklopedisi.org.tr/selcuklular#6

Baba İshak (Babailer)İsyanı(1240):

👉TSD’de rtaya çıkan otorite boşluğundan faydalanan Babailer (Baba İshak ve İlyas) isyan ettiler.

👉Devletin kendilerine iyi davranmadığı

👉Kendilerine yeterince otlak ve mera verilmediği gerekçeleriyle Türkmenler isyan etmiş ancak isyan zor da olsa bastırılmıştır.

👉Bu isyanın zar zor bastırılması devletin zayıfladığını Moğolların da anlamasını sağlamıştır.

Kösedağ Savaşı (1243)

TSD ve İlhanlı Moğollarının bayrağı

👉Taraflar: TSD ve İlhanlı Moğolları

👉Komutanlar: II. Gıyaseddin ve Baycu Noyan

👉Nedenleri: Baba İshak isyanını zor bastırılmasını gören Moğolların Anadolu’yu ele geçirme istekleri

Kösedağ Savaşı'nın yapıldığı yer

👉Gelişme: Sultan II. Gıyaseddin savaş meydanını terk eder.

Sonuçları:

1.Anadolu’da Moğol yönetimi başlar.

2.Selçuklu sultanlarını Moğollar atamaya başlarlar.

3.Türkiye Selçuklu Devleti (TSD) yıkılış(dağılma) devrine girer.

4.Anadolu yağmalanarak tahrip edildi/ Tarım üretimi azaldı.

5.Ticaret yollarının güvenliği azaldı.

6.Moğol zulmünden kaçan Türkler Anadolu’nun batısını Türkleştirdiler.

7. Moğol yönetimini kabul etmeyen “İkinci Beylikler” kuruldu.

İkinci Beylikler

Denizcilikle uğraşan en önemli beylikler;

1.Karesi

2.Saruhan

3.Aydın

4. Menteşe

Karesi

👉Osmanlılara katılan ilk beylik

👉Donanması Osmanlı’nın donanmasının temelini oluşturur.

Germiyan

👉Osmanlılara bir kısım toprakları çeyiz yoluyla geçmiştir.

👉Diğer bütün toprakları vasiyet youyla Osmanlı’ya katılmıştır.

Karamanoğulları

👉Osmanlılara en çok direnen beyliktir.

👉 Kendilerini Selçukluların (TSD) mirasçısı sayarlar.

👉Türkçeyi resmi dil ilan ederler.

Dulkadiroğulları

👉 Turnadağ savaşıyla Osmanlı’ya katılmış olup Osmanlı’ya en son katılan beyliktir. (1515)

Ramazanoğulları

👉Mısır seferinde (1516-17) Osmanlı’ya yardım ettikleri için beylerinin yönetimine 1608 yılına kadar Osmanlı tarafından izin verildi.

Eratna Beyliği

👉Kurucusu Uygur Türk’üdür.

👉Kadı Burhaneddin bu beyliğin yerine geçer.

Ahi Beyliği

👉Şehir devleti özelliği gösteren bu beylik 1290’da kuruldu.1354’te Osmanlı’ya bağlanır.

Bu savaşların sonuçları Türk tarihi için önemlidir

MOĞOL İSTİLASI SONRASINADA ANADOLU’DA DURUM

👉Uç ve Uç Beyliği nedir? TSD, kurulduktan sonra sınırları korumak için görevlendirdikleri görevlilere/ komutanlarına denir.

👉Kılıç Hakkı ne demektir? Devlete bağlı olmak koşuluyla fethedilen yerlerin fethedilen kişiye verilmesi uygulamasıdır.

👉Kösedağ Savaşı sonrasında Türkiye Selçuklularının, Moğollara yenilerek dağılma sürecine girmesiyle uçlardaki Türkmenler bağımsız hareket etmeye başladılar.

👉Diğer yandan Anadolu’da Moğol baskısının artması sonucu, birçok Türkmen batıya, uçların bulunduğu bölgelere göç etmek zorunda kaldı.

👉Bu durum uçlarda ani bir nüfus artışına, dolayısıyla da sosyal ve ekonomik sorunlara yol açtı.

👉Kösedağ Savaşı sonrasında, Türkiye Selçuklu Devleti, Moğol İlhanlı Devleti’nin egemenliği altına girdi.

👉Bu durumdan faydalanan uçlardaki Türkmen beyleri bağımsız hareket etmeye başladı.

👉Ancak bu Türkmen beyleri bir süre sonra İlhanlı Devleti’ne biat etmek zorunda kaldılar.

👉İlhanlıların 1336 yılında yıkılmasıyla tamamen bağımsız oldular.

👉Böylece Anadolu’da İkinci Türk Beylikleri Dönemi başladı.

ÖDEV:

1.sayfa 40: Hazırlık sorusunu yapınız.

2. Sayfa 41: Sayfanın ortasında Babailer isyanı hakkındaki soruyla aynı sayfada yer alan Tartışalım kısmını yapınız.

3. Aşağıda yer alan soruları yapınız. (Deftereinize de yazınız)

1. Bizans’la Selçuklu Türkleri arasında yapılan ilk savaş …………………………….. savaşıdır.

2. ……………………………… savaşıyla Selçuklu Türkleri Anadolu’yu fethetmeye başladılar.

3. ……………………………….. devletinin Anadolu halkına baskı uygulaması Türklerin Anadolu’ya kolay yerleşmesine neden oldu.

4. Anadolu’da ilk beylikler ……………………………………….……. Savaşından sonra kurulmaya başladılar.

5. İlk Türk Anadolu Beylikleri arasında en güçlü olanı ve merkezinin Malatya ve Sivas olduğu beylik ……………………………..’dir.

6. Anadolu’da ilk tıp eğitimi veren medrese ……………………………………. medresesidir.

7. Malazgirt Savaşından sonra kurulan ilk Türk beyliği olup merkezi …………………….’dur.

8. Erzincan merkez olmak üzere kurulan beylik ……………………………….’dır.

9. ……………………………. Destanıyla Anadolu’nun Müslümanlaşması anlatılır.

10. Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da Hasankeyf, Mardin, Harput ve Cizre bolgesinde hakimiyet kuran beylik ……………………………..’dır. Bu beylik döneminde Dünyanın en büyük taş kemerli köprüsü ……………………………………….. köprüsünü inşa etmişlerdir.

11. İlk Turk denizcisi İzmir’de kurulan ……………………….. …………………….’dir.

12. Turkiye Selcuklu Devleti’nin kurucusu …………………………………’tır.

13. Turkiye Selcuklu Devleti’nin ilk başkenti …………………………..’tir. Haçlı seferlerinden sonra başkent …………………………….taşındı.

14. Anadolu’nun kesin olarak Türk yurdu haline geldiği ve Anadolu’ya Türklerin yurdu anlamına gelen “Türkiye” ifadesinin kullanılmaya başlandığı savaş …………………………………………….. savaşıdır.

15. Anadolu Türk tarihinin başlangıcı kabul edilen savaş ………………………………………………..’tir.

ÖRNEK ÖSYM SORULARI