KRAL OİDİPUS

Yunan Tragedya yazarı Sophkles'in "Kral Oidipu" eseri

Korinthos(1) denilen mavi ve yeşil renkli kasabada bir kahinden baba katili olacağını öğrenince kehanetin gerçekleşmesini engellemek için baba ocağını terk eder. 

Babası olan Polybos’a zarar vermeyeceğini düşünen Oidipus üç yolun birleştiği bir yere gelir. Arabadakilerin yoldan çekil uyarısına sinirlenen Oidipus, araba sürücüsü ve yanındakileri acımadan katleder. Katliamdan sadece bir köle kaçar.

Korint ve Thebai şehirleri

Oidipus, Thebai (2)  şehrine gelir. Thebai şehir devletinin öldürülen kralı Laios’un dul karısı İokaste’nin kalbine girerek onunla evlenir ve Thebai’nin kralı olur. 

Bu evlilikten Eteokles ve Polyneikes adlı iki erkek ve Antigone ve İsmene adlı iki kız çocuk sahibi olur. Yıllar böyle sürüp giderken Korinthos’tan bir haberci gelerek Polybos’un öldüğünü söyler.Kehanetin gerçekleşmediğini düşünen Oidipus sevinmeye başlar.

İokaste’nin kardeşi Kreon aynı zamanda Oidipus’un danışmanıdır, Thebai şehir devletinin eski kralı  Laios’un şüpheli şekilde öldürüldüğünü düşünmektedir. Olayın araştırılmasını Oidipus ister. Kreon üç yolun birleştiği yerden kaçan köleye ulaşır. 

Gerçekler çorap söküğü gibi ortaya çıkar. Oidipus, gerçek babası olan Laios, çocuğu olunca kehanet gerçekleşmesin diye öldürülmesini emreder. Fakat minik bebeğin haline acındığı için bebek çocuğu olmayan Polybos’a verilmiş, Oidipus’un da kehanetten haberi olduğundan o da Polybos’u terk ederken yolda karşılaştığı gerçek babası olan Laios’u öldürmüş ve onun dul karısı aynı zamanda annesi olan İokaste ile evlenmiş ondan çocukları olmuştu. Bu olaylardan etkilenen İokaste, kendini asarak intihar etmiş, Oidipus, kendi gözlerini kör edip Thebai şehrinden de ayrılarak sefil bir hayat yaşamaya başlar.

(1) Korinhtos, Yunanistan’da Kıta Yunanistan’ı ile Peleponnes (Mora) yarımdasını birbirine bağlayan yerdir. Efsaneye göre bu beldenin bahtı kara uyanık ve Zeus’un cezalandırdığı ilk ölümlü kral Ailolos’un oğlu Sysyhus, Zeus’un kartal şekline girerek ırmak tanrı Asopos’un kızı Aigina’yı kaçırmıştır. Kral Sysyhus, ırmak tanrı Asopos’a şehre bir kaynak suyu bahşiş etmesi karşılında Aigina’yı kaçıranın Zeus olduğunu söymesi üzerine Zeus, Sysyhus’a Olimpos öncesi kadim ölüm tanrısı olan Thanatos’u gönderir. Sysyhus, ölüm tanrısını zincire bağlayınca hiçkimse ölmemeye başlar. Yer altı tanrısı Hades bu sefer homurdanmaya başlar. Zeus bu sefer oğlu Savaş tanrısı Ares’i Sysyhus’un üzerine gönderir. Ares, Sysyhus’u yense de Sysyhus, uyanıklığı sayesinde karısına ölen hiç kimseye tören yapılmamasını emrettiği için ölüler diyarına kimse uğrayamaz olur. Hades’in araya girmesiyle Sysyhus serbest bırakılır. Ama Sysyhus nihayetinde bütün ölümlüler gibi o da Hades’e gitmek zorunda kalır. Bu sefer Sysyhu’un cezası kesilmiştir. Sysyphus devasa  bir kayayı dağın tepesine çıkarmakla cezalandırılır. Kayayı tam tepeye ulaştırdığı anda, dev kayanın dağın eteklerine doğru yuvarlanmaya başlamar. Sysyphus ise sonsuza kadar yine kayayı dağın tepesine çıkamaya devam eder.

(2)  Yunan mitlerine  göre Thebai kentinin kurucusu Fenikeli Kadmos'tur. Tanrıların kralı Zeus  boğa kılığına girerek Kadmos'un kız kardeşi Europa'yı kaçırır. Kız kardeşini aramak için yollara düşen Kadmos, Delfi kahinleri'ne akıl danışır. Kahinler ona yolda karşısına çıkacak olan bir ineğin peşine takılmasını, inek nereye çökerse orada bir kent kurmasını söyler. Onların sözüne uyan Kadmos sonunda Boeotia'ya varır ve orada Thebai Kalesi Kadmeia'yı kurar.

Kaynak: Sophokles’in “Kral Oidipus”adlı eseri, Yunan tragedyasının en güçlü örneğidir.