MEZOPOTAMYA MEDENİYETLERİ

                                              

                                                                MEZOPOTAMYA MEDENİYETLERİ

Mezopotamya neresidir?

Mezopotamya

• İlk çağlarda Fırat ve Dicle nehirleri arasında kalan bölgeye, iki ırmak arası anlamında  kullanılmaktadır.
• Bu bölgenin kuzeyine Yukarı Mezopotamya, Basra Körfezi’ne ulaşan güneyine Aşağı Mezopotamya denilmektedir.

Mezopotamya Medeniyetleri hangileridir?
1.Sümerler
2.Akadlar
3.Babiller
4.Asurlar
5.Elamlar

Mezopotamya’da önemli uygarlıkların kurulmasının nedenleri:

1.     Göç yolları üzerinde bulunması,

2.     Topraklarının verimli olması,

3.     İklimin elverişli olması,

4.     Irmaklarından sulama yapılabilmesi

• Aşağı Mezopotamya bataklıktır. Tarım sahası açmak için bataklıklar kurutulmuştur. Aşağı Mezopotamya’dan günümüze herhangi bir eser ulaşmamıştır.
• Bu durumun nedeni taşların bulunmamasıdır. Taş bulunmamasının nedeniyse iklimdir. Bu durum iklimin insan yaşayışı üzerindeki etkisini gösterir.

• SÜMERLER
• Mezopotamya’nın siyasi tarihi Sümerlerle başlamaktadır. Mezopotamya’daki topluluklar Sümerleri örnek almışlardır.
• Asya bozkırlarından gelip Aşağı Mezopotamya’ya yerleştikleri bilinmektedir.

Örnek Soru:

Ön Asya'da yapılan bir kazıda bulunan M.Ö 4000 yılına ait bazı eserlerin, Orta Asya'da bulunan M.Ö. 5000 yılına ait eserlere

benzediği görülmüştür. 

Aşağıdakilerden hangisinin ortaya konması, bu Ön Asya uygarlığından etkilendiğine bir kanıt  olabilir?

A) Bulunan eserlerin aynı tarih devrine ait olduğunun

B) Ön Asya uygarlığını yaratanların Orta Asya'dan geldiklerinin

C) Orta Asya uygarlığının ileri bir uygarlık olduğunun

D) Ön Asya uygarlığının başka uygarlıkları etkilemediğinin

E) Ön Asya'da bulunan eserlerin daha çeşitli olduğunun

                                                                                                                                                     ÖSS 1983
Cevap: B

üUr, Uruk, Lagaş gibi şehir devletleri halinde kurulmuşlardır.

Bu durum merkezi birliklerinin olmadığını gösterir.

ü  Her site Ensi veya Patesi denilen rahip-krallar tarafından yönetilmektedir.

Temsili bir Ziggurat

Bu durum teokratik-monarşik yönetim biçiminin olduğunu kanıtlamaktadır.

ü  Çok tanrılı dinlere inanmışlardır (Politeist).

ü  Ahiret inançları yoktur.

ü  Tanrılarını gökte aradıklarından göğe doğru yükselen yedi katlı ziggurat denilen tapınaklar yapmışlardır.

ü  Zigguratlar aynı zamanda okul, rasathane ve depo olarak kullanılmaktadır.

ü  Dinin bilime yön verdiğinin göstergesidir.

ü  Toprak tanrının malı sayılmış rahipler gözetiminde işlenmiştir.

Bu durum dinin toprak yönetimi üzerindeki etkisini gösterir. Özel mülkiyetin gelişmediğinin de göstergesidir.

ü  Bilimsel çalışmalar insan gereksinimlerinden ortaya çıkmıştır.

ü   Zigguratlardaki rahiplere ödenen vergileri kayıt altına almak için yazı icat edilmiştir.

ü  Yazının icat edilmesiyle Tarihi Devirler başlamıştır.

Anadolu'da tarih dönemlerinin Mezopotamya ve Mısır'dan daha geç başlaması, Anadolu'nun aşağıdaki özelliklerinden hangisinin bir sonucudur?

A) Yazının kullanılmasına daha geç başlanılması

B) İstilaların daha çok olması

C) Siyasi birliğin daha geç kurulması

D) Önemli ticaret yolları üzerinde bulunması

E) Çeşitli inaçlara sahip İnsanların bulunması

                                                                                                                                                 ÖYS 1994
Cevap: A

ü  Özel mülkiyeti korumak için ilk yazılı kanun olan Urugakina

Kanunları düzenlenmiştir. Sosyal yaşam ile ticaret konularını kapsayan yasalardır.

AKADLAR

ü  Sami ırkından olan Akadlar Kral Sargon zamanında güçlü devlet olarak ortaya çıkmışlardır.

ü  Dünyanın bilinen ilk imparatorluğudur.

ü  Bu durum güçlü ordularının olduğunun göstergesidir.

ü  Başkentlerinin Agade olması merkezi devlet olduklarının göstergesidir.

ELAMLAR

ü  Çanak-çömlek ve vazo yapımında ileri gitmişlerdir.

ü  Güzel sanatlarda gelişme göstermişlerdir.

BABİLLER

ü  En güçlü hükümdarı Hammurabi, bütün Mezopotamya’ya egemen olarak büyük bir imparatorluk kurmuştur.

ü  İlk kez merkeziyetçi güçlü monarşik bir devlet modeli oluşturulmuştur.

ü  Devletin gücü din yerine orduya dayandırılmıştır.

ü  Rahip Kral özelliğine son verilmiş, ilk mutlak krallık kurulmuştur.

ü  Sümerlerin yasalarının etkisinde kalınarak ilk Hammurabi Yasaları adı altında ilk anayasa kaleme alınmıştır.

ASURLULAR

ü  Yukarı Mezopotamya’da kurulmuşlardır.

ü  Ülkenin kuzey ve doğusu dağlarla çevrili olduğu için tarımdan ziyade kara ticaretiyle uğraşmışlardır.

ü  Ön Asya’da ilk atlı birlikleri oluşturmuşlardır.

ü  İlk sömürge imparatorluğudur. Anadolu’da birçok ticaret kolonisi kurmuşlardır.

ü  Anadolu’ya yazıyı getiren toplum Asurlular olmuştur. Böylece Anadolu tarih devirlerine geçmiştir.

ü  Bu durum kültürel etkileşimin olduğuna kanıttır.

ü  İlk kütüphane Ninova’da kurulmuştur.