ROMA TARİHİ -85- Gaius Valerius Galerius Maximinus (Maximinus Daia,310-313)

 

Gaius Valerius Galerius Maximinus (Maximinus Daia,310-313)

Maximinus Daia(Daza)

·         Maximinus, 270’de lllyricum’da adını da veren Daia denilen bölgede dünyaya gelir. Dayısı olan imparator Galerius Valerius Maximianus (Galerius, 305-311) desteği ile orduda hızlı bir şekilde ilerledi ve askeri tribunus(üst derecede subay) oldu, Mısır ve Syria eyaletlerinde valilik yaptı.

Roma'nın Mısır eyaleti

·         305’te Gaius Aurelius Valerius Diocletianus (Diodetianus, 284-305)  ve Aurelius Valerius Maximianus Herculius (Maximianus, 286-305 ve 307-308)’un görevlerinden çekilmelerinden sonra Galerius ve Gaius Flavius Valerius Constantius  ( I. Constantius Chlorus, 305-306) , kendilerine birer caesar atadıklarında, Galerius’un caesarı yeğeni Maximinus Daia oldu. Maximinus da Hıristiyanlara çok sert davrandı. 306’da Maximinus’un fermanıyla valilerinden eski tanrılara tapmasında ister.

Galerius(305-311)'un bastırdığı sikke

·         308’de augustus’luğa yükseltilmeyi beklerken, Galerius, Maxentius tarafından öldürülen Flavius Valerius Severus( II. Severus ,306-307)’un yerine Licinius’a augustus unvanı verir. Bunun üzerine Maximinus askerleri tarafından augustus olarak 310’da ilân edildi.

Roma sınırları

311’de Galerius’un ölümü üzerine, Dogu’nun augustus’u Maximinus Daia oldu. Maximinus, Anadolu üzerinden Boğazlara doğru ilerlemeye başladı. Anadoluyu işgal etti. Ama Flavius Galerius Valerius  Licinianus Licinius (Licinius,308-324), Trakya’da Trizallum/Campus Serenus’da (Tekirdağ/Çorlu/Karıştıran) Maximinus’u 313’te yendi. Maximinus köle kıyafeti altında gizlenerek Anadolu’nun güneyine Tarsos’a kaçtı daha sonra bazı antik yazarlara göre Maximinus, zehir içerek yaşamına son verdi.

ROMA TARİHİ -84- Flavius Galerius Valerius Licinianus Licinius (Licinius,308-324)

 

Flavius Galerius Valerius  Licinianus Licinius (Licinius,308-324)

·         Licinius yaklaşık 250’de Dacia(Romanya)/Moesia Superior eyaletinde dünyaya geldi.

Licinius,308-324

·         Gaius Galerius Valerius Maximianus (Galerius, 305-311)’un arkadaşı olup onun 297 tarihli Sasani seferine katıldı. Bu seferde Sasani başkenti Ctesiphon (Tizpon)’u ele geçirilir. Galerius, Marcus Aurelius Valerius Maxentius  (Maxentius 306-312) ile savaşırken onunla görüşmesi için Licinius’u 307’de elçi olarak Roma’ya gönderir.

Maxentius'un sikkesi

·         308’de, Galerius, Maxentius tarafından öldürülen Flavius Valerius Severus( II. Severus ,306-307)’un yerine Licinius’a augustus unvanı verdi.  Böylece Licinius’a Batı Roma'nın yönetimi verildi.

Tetrarşi'de Roma

·         311’de Galerius’un ölümü üzerine, Licinius Doğu Roma yönetimini Maximinus(Maximinus Daia,310-313)  ile Boğazlar sınır olmak üzere paylaştı. Flavius Valerius Constantinus (I. Constantinus,307-337)’un  üvey kız kardeşi Flavia Julia Constantia ile evlenmiştir. Müteakip dönem içinde Constantia’nın kocası Licinius ve erkek kardeşi I. Constantinus taht kavgasına girişmiş kocası mücadeleyi kaybetse de kendisinin araya girmesiyle kocasını sade vatandaş olarak hayatının bağışlanmasını sağlamıştı.

Önce Kocası sonra oğlu öldürülen Flavia Julia Constantia 

·         Licinius, kendisine saldıran Maximinus’u 313’te Tzirallum Savaşı'nda  yendi. Tarsos’a(Tarsus/Mersin) kaçan Maximinus birkaç ay sonra öldü. Bu sefer Licinius’un Flavia Julia Constantia’nın erkek kardeşi Constantinus ile girdiği mücadeleyi kaybedecekti.  

Constantinus, Doğu Roma'nın kurucusu kabul edilir

·         Licinius, Martianus’u ortak imparator ilân etti. 324’te Constantinus, Khrysopolis (Hrisopolis,Üsküdar) adlı antik şehirde   Licinius’u 324’te yenilgiye uğrattı.  Licinius, önce affedildi ise augustus ilan ettiği Sextus Martianus’un öldürülmesinden sonra öldürüldü.

Khrysopolis'un konumu

ROMA TARİHİ -83- Marcus Aurelius Valerius Maxentius (Maxentius 306-312)

 

Marcus Aurelius Valerius Maxentius  (Maxentius 306-312)

·          Maxentius, Diocletianus’un oluşturduğu tetrarşideki diğer augustus Aurelius Valerius Maximianus Herculius (Maximianus ,286-305 ve 307-308)’un oğlu olup  yaklaşıp 279’da büyük ihtimalle  Syria’da doğmuştur. Gaius Aurelius Valerius Diocletianus (Diodetianus, 284-305) ve Maximianus’un 305’te imparatorluktan ayrıldıklarında yerlerine Gaius Galerius Valerius Maximianus (Galerius, 305-311) ve Gaius Flavius Valerius Constantius  (Constantius Chlorus, 305-306)’u başa getirirler.

(Maxentius 306-312)

·         Tetrarşideki bu düzenlemede görev verilmeyen Maxentius Roma’ya çekilse de Constantius’un 306’daki ölümüyle Doğu Roma’nın yönetimini üstlenen  Galerius, Flavius Valerius Severus( II. Severus ,306-307)’u Augustus’luğa, Gaius Flavius Valerius Constantius  ( Constantius Chlorus, 305-306)’u da caesar’lığa yükseltmişti.

Roma imparatorluğu

·         Maxentius ise bu düzenlemeye karşı çıkarak Roma’da kendisini 306’da imparator ilân etti. Galerius’un vergileri artırması nedeniyle Roma’daki hem halk ve praetor’lar(komutanlar) da Maxentius’u desteklediler. Galerius, Maxentius ile savaşması için II. Severus’u 307’de gönderdiyse de Maxentius da babası olan Diocletianus’un müşterek imparatoru Maximianus’a tekrar augustus unvanı vererek onu kendisine yardıma çağırdı.

II. Severus'un sikkeleri

·          Maximianus, Constantinus’a augustus unvanı vererek kızı Fausta’yı onunla evlendirdi. Bu sırada II. Severus’un ordusu Maximianus ve oğlu Maxentius’un ordularına yenilerek Ravenna’ya çekildi daha sonra teslim olur ve bir süre sonra öldürülür.

Maximianus

·         Galerius’un kuvvetleri de Maximianus’u durduramadılar ancak Maximianus, 308’de oğlu Maxentius’a darbe girişiminde bulunduysa da başarılı olmaz. Daha sonra Constantinus, İtalya’yı istila etti ve Tiber nehri üzerinde Milvius Köprüsü savaşında Maxentius’u yenilgiye uğratarak 312’de öldürdü.

Milvius Köprüsü savaşı temsili

ROMA TARİHİ -82- Flavius Valerius Severus( II. Severus ,306-307)

 Flavius Valerius Severus( II. Severus ,306-307)

·         lllyricum’da doğduğu bilinse de hangi tarihte doğduğu belli değildir. 

lllyricum(Roman Province,Roma eyaleti)

·          Gaius Aurelius Valerius Diocletianus (Diodetianus, 284-305) ve Aurelius Valerius Maximianus Herculius (Maximianus ,286-305 ve 307-308), tahttan ayrıldıklarında, onların yerini Gaius Galerius Valerius Maximianus (Galerius, 305-311) ve Gaius Flavius Valerius Constantius  ( I. Constantius Chlorus, 305-306) almıştı.

 Flavius Valerius Severus

·         Constantius, Severus’u caesar’ı olarak atadı. Constantius’un ölümüyle Batı Roma’da augustus oldu.  Bu sırada Constantius’un ölüm haberini alan Maximianus’un oğlu Maxentius( 306-312) da Roma’da imparatorluğunu 306’da ilân eder.

Marcus Aurelius Valerius Maxentius

·         Galerius, Maxentius’un isyanını öğrenince, onu ortadan kaldırmak için diğer Augustus Severus’u görevlendirse de. Maxentius da babası Maximianus’a tekrar augustus unvanı vererek onu 307’de yardıma çağırdı. Maximianus, Severus’u yenerek onu esir aldı.  Severus, bir süre sonra Roma’da öldürüldü.

ROMA TARİHİ -81- Gaius Galerius Valerius Maximianus (Galerius, 305-311)

  Galerius Valerius Maximianus (Galerius, 305-311)

·         Galerius 250’de  Balkanlar'da Serdica (Sofya’da antik şehir) yakınında dünyaya gelir.

·         Lucius Domitius Aurelianus (Aurelian, 270-275) ve Marcus Aurelius Probus (Probus,276-282) dönemlerinde orduda görev yapmıştı.

·         Gaius Aurelius Valerius Diocletianus (Diodetianus, 284-305) döneminde ise Praetor Praefectus (imparator muhafızı)olarak görev yapar.

·         İmparator Diocletianus, 293’te tetrarşi sistemini kurduğunda kendisine caesar olarak Galerius’u seçer.

İlk Tetrarşi döneminde yönetimi paylaşılan toprakları

                                            

I. Tetrarşi

·         Diocletianus, Sasanilere karşı Doğu Seferi’nde Galerius ona eşlik eder. Galerius,  Armenia’da (Ermenistan) Narseh (Narses, Nerseus,yaklaşık 293-302)’i mağlup ederek  Sasani başkenti Ctesiphon (Günümüz Bağdat yakınlarında,Tizpon)’u ele geçirir.Dicle nehrinin batısında kalan bütün topraklar Roma egemenliğine girerek Roma doğuda en geniş sınırına sahip olmuştur.

II. Tetrarşi

·         305’te Diocletianus ve Aurelius Valerius Maximianus Herculius (Maximianus ,286-305 ve 307-308) tahttan feragat ettiklerinde iki caesarı, Constantius ile Galerius’u augustus’luğa yükseltirler. Constantius ile Galerius da kendilerine caesar olarak Flavius Valerius Severus (II.Severus,Galerius ile birlikte 305-307)  ve  Gaius Valerius Galerius Maximinus (Maximinus ,308-313)aldı.

Galerius 

·         Böylece Batı’da Constantius ve caesarı Severus, Doğu’da Galerius ve caesar'ı Maximinus Daia hüküm sürecektir.

·         Constantius ölünce Galerius, caesar’ı Severus’u augustus yaptı. Bu sırada, Constantius’un ölüm haberini alan Maximianus’un oğlu Maxentius ( 306-312)da kendisini Roma’da imparator (augustus) ilân etti.

·         Galerius, Maxentius’un isyanını öğrenince, onunla savaşmak için diğer Augustus olan Severus’u gönderdi. Maxentius da babası Maximianus’a(286-305 ve 307-308)  307’de augustus unvanı vererek(tekrardan) onu yardıma çağırdı.

Roma eyaletleri

·          Maximianus, Severus’u yendi teslim olan Severus birsüre sonra da Severus, Roma’da öldürüldü.

·         Galerius da, dünyada bilinen ilk hoşgörü fermanını “Hıristiyanlara” karşı çıkararak (edictum) onların kilise inşe etmelerine izin vermeyi sebest bırakmış ve ardından bir süre sonra hastalanarak Serdica’da (Sofya) 311’de öldü.

ROMA TARİHİ -80- Gaius Flavius Valerius Constantius ( I. Constantius Chlorus, 305-306)

  Gaius Flavius Valerius Constantius  ( I. Constantius Chlorus, 305-306)

·         Constantius 250’de Illyricum’da doğmuş olup İstanbul’un kurucusu olan Büyük Constantin’in babasıdır. Carus döneminde (282-283 Dalmacia valiliği yapmıştı.

Illyricum’un konumu

·         Praetor Praefectus görevi de yapan I. Constantius Chlorus; Diocletianus’un 293’te tetrarşi sistemini kurduğunda Constantius, ikinci Augustus Maximianus’un caesarı olmuştu. Maximianus’la birlikte Batı Roma’yı yönetti. Maximianus’un üvey kızı Theodora ile evlendi.  Batı Roma’nın yönetimini üstlenen Constantius, Maximianus’a karşı gerçekleşen Carausius’un isyanını bastırırken Carausius’un donanmasının bulunduğu Gesoriacum (Boulogne) limanını 293’te kuşatır. Carausius daha sonra kendi komutanlarından Allectus tarafından ortadan kaldırıldı. 296’da  Gallia’da Langes’te Alamanni’lerle savaşarak onları yendi. Alamanni’leri Vindonissa savaşında tekrar yenerek Ren sınırı savunmasını German’lara karşı sağlamlaştırdı.

 I. Constantius Chlorus

·         Britannia’daki devlet ortadan kaldırılmasa da Carausius’un mağlup edilmesi Constantius’un önemli başarısı oldu. başarıydı. Constantius sonra diğer isyancı Allectus’u yenerek  296’da Britannia ‘da Roma egemenliğini yeniden sağladı.

Roma'da tetrarşi sistemi

ROMA TARİHİ -79- Marcus Aurelius Mausaeus Carausius (Carausius, 286 -293)

 

Marcus Aurelius Mausaeus Carausius (Carausius, 286 -293)  

·         Maximianus’un donanma komutanıdır. Maximianus’un komutanı iken İngiliz Kanalı, Armorica ve Belgica kıyılarına baskın düzenleyen Frank ve Sakson korsanlarına karşı mücadele etti.

·         Carausius, Diocletianus ve Maximianus’un augustus’lukları döneminde kendisini imparator(Imperium Britanniarum) ilân ederek isyancı durumuna gelmiştir. Kendi imparatorluğunu ilan etmesinde Britanyalıların Romalılardan hoşlanmamasının etkisi vardır.

Britannia ve kuzey Gallia

·         Egemenlik alanı Britannia ve kuzey Gallia’dır.

·         Maximianus’un kendisi Carausius’a karşı başarılı olaadı ama caesar’ı Constantius, Carausius’a karşı harekete geçti. Constantius, Carausius’un donanmasının bulunduğu Gesoriacum (Boulogne) limanını abluka altındaki şehir 293’te Constantius tarafından ele geçirildi. Carausius daha sonra kendi maliye bakanı olan Allectus tarafından öldürüldü. Allectus da Carausius’un bölgesinde yaklaşık üç yıl egemen olduktan sonra egemen olduğu topraklar yeniden Roma’ya dahil edildi.

Carausius'un sikkeleri