ROM TARİHİ -12/Anadolu(Asia)'nun Roma eyaleti yapılması

·     MÖ 190 – 129 Yılları Arasında Anadolu’nun Durumu

·         MÖ 190 yılında Seleukos Kralı III. Antiokhos(MÖ 222-MÖ187)’la yapılan savaştan galip ayrılan Roma’nın MÖ 188 yılında yapılan Apameia Barış Antlaşmasıyla Seleukos’ları Toros’ların güney ve doğusuna çekilmeye zorlamış ve böylece Anadolu’daki Seleukos hâkimiyetinin oldukça azalmıştı. Seleukos’ların boşalttığı bölgelere de Pergamon ve Rodos gibi Anadolu’daki Roma müttefiklerinin hâkim olmuştu.

Roma müttefiklerinin sınırlarının genişlemesi

·          Bu dönemle birlikte Roma bazen askeri emperyal bir güç olarak bazen de hakem vasfıyla Anadolu’nun içişlerinde önemli bir rol oynamaya başlamıştır. MÖ 188 yılından sonra Pergamon kralı II. Eumenes(MÖ 197-MÖ 159) sınır komşularıyla yaşadığı çeşitli sorunlarda birçok kez Roma’nın desteğini istemiştir. Fakat Roma Pergamon’a askeri destek vermek yerine diplomatik derstek vermekle yetindi.

 II. Eumenes Soter (197-159)

·         Bu savaşın bitmesinin ardından MÖ 183 yılında Anadolu’nun geneline yayılan ve Pontos Krallığıyla komşuları arasında cereyan eden bir savaş meydana gelmiştir. Romalılar bu savaşlarda doğrudan rol almak yerine olayın kendiliğinden çözülmesini beklemiş, Roma’nın müttefikleri Pharnakes’i kendi güçleriyle yenilgiye uğrattıktan sonra bir antlaşma yaparak kendiişlerini kendileri halletmek zorunda kalmıştır.

·         Senato’ya bölgenin yerli halklar tarafından yapılan başvurular da değerlendirilmiştı. Anadolu’nun güneybatısında biraz da bölgede müttefiklerinin fazla güçlenmesinin önüne geçmek istediğinden dolayı Lykialıların bağımsız olarak kendi kendilerini yönetmelerine karar vermiş ve daha önce Rodos’un kontrolünde olan bölge bağımsızlaştırılmıştır.

Lykia

·         Roma bölgedeki bir başka müttefiki olan Pergamon’un da bölgede güçlenmesini engelleyerek Pergamon’un bölgede verdiği mücadelelerde zaman zaman düşmanlarını destekleyerek zaman zaman da olaylara sessiz kalarak Pergamon’un kendi yönetiminden çıkıp bağımsız olarak hareket edebilecek genişliği elde etmesini engellemiştir.  

·         MÖ 133 yılında Roma’nın bölgedeki en güçlü müttefiki Pergamon toprakları, kral Attalos III’ün ölümünün ardından kralın vasiyetiyle Roma toprağı haline gelmiştir. Fakat Roma bölgede bir isyanla uğraşmak zorunda kalmış, Pergamon hanedanından geldiğini iddia eden Aristonikos’un başlattığı ayaklanma ancak dört yılsonunda kontrol altına alınabilmiş ve bu tarihten sonra, yani MÖ 129 yılında Batı Anadolu Provincia Asia adıyla Anadolu’daki ilk Roma eyaleti olmuştur.

Roma eyaleti olarak (Küçük) Asya