On İki Levha Kanunları
Patricii
ve Pleb çatışmasında atılan en önemli adım kanunların yazılım hale getirilme
isteği oldu. Pleblerin isteği ile cansüllerin atanması geçici olarak askıya
alınmış ve kanunların yazılması için MÖ 451 yılında Appius Claudius’un
başkanlığında “decemvir”(on kişi)ler görevlendirildi. Bunların görevi kanunları
bir araya getirerek yazıya geçirmek ve sonuçta tunç, fildişi ve ahşap levhalara
yazılan kanunlar foruma asılmış ve herkesin görebileceği şekilde sergilenmişti.
Vatandaşların görev ve sorumlulukları, borç, alacak, faiz, veraset, ihmalle
ilgili hukuki işler yazılmıştı. Ancak bu kanunlar iki sınıf arasındaki
çatışmayı sonlandırmamış decemvirlerin görevlerine son verilmişti. Daha sonra
benzer bir decemviri kurulu oluşturulmuş baştaki on kanun yanına iki kanun daha
eklenerek bir çeşit Roma anayasası oluşturularak On İki Levha Kanunları bu
şekilde ortaya çıkmış oldu.
Oniki Levha kanunları
Roma’nın Meclisleri
1. Comitia Curiata: 30 curia’ydan oluşan bir meclis olup her curia’nın bir oyu
vardı. Meclise sadece aristokratlar üye olabiliyordu. Krallık dönemlerinde kral
seçimi, kanun yapma ve savaş ilanı gibi kararları verebiliyordu.
2. Comitia Centuriata: Roma’nın en eski meclisiydi.
Servius Tullius tarafından kurulmuş olup Roma ordusuna dayanmaktaydı.
Comitia’da halk centuriae’ye bölünürdü. ilk 18 centuriae süvari iken diğerleri
demirci, flütçü, refakatçi olmak üzere 192 centuriae vardı. Her birinin bir oy
hakkı vardı. Bu meclisin en önemli görevi consül ve praetorların seçimini
yapmaktı.
3. Senatus: Roma’nın en yüksek kurumudur. Halk meclisleri
tarafından seçilen memurlukların(üst düzey yönetici, magistra) göreve
beşletılması memurların yapılacak işleri teklif etmeleri onaylatmalsrı gerekirdi.
Savaş kararının onaylanması devlet harcamaları da onun görevlerindendi.
Senatus’un 300 üyesi varken zamanla sayı 600’e çıkarıldı.
Temsili Senatus toplantısı
4. Comitia Tributa ve Concilium
Plebis: Bu mecliste Roma’nın kabileleri
etkindi. Sınırların genişlemesiyle kabile sayısı da artınca sayılar 35 ile
sınırlı tutuldu. Comitia Tributa, Roma
halk meclisidir. Consül, Praetor ve aedilisler tarafından toplantıya
çağrılabilirdi. Concilium Plebis ise
sadece Pleblerin meclisidir. Concilium
Plebis’i toplantıya pleb yöneticisi
(magistratı, Pleb tribunus) çağırabilirdi. Bu meclis sadece pleblere
ilişkin kararlar verebilirdi. Yine pleb meclisi pleblerin yöneticilerini
seçerdi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder