ROMA TARİHİ -8/ Kartaca Savaşları

 

ROMA DEVLETİ’NİN AKDENİZ’E HÂKİM OLUŞU

A.      Kartaca Savaşları

Roma İtalya’da egemenlik sağladıktan sonra Batı Akdeniz’de egemenlik sağlamak için Kartaca ile mücadele etmiştir. Kartaca, günümüzde Tunus sınırları içinde yer alan Fenike kolonilerinden biridir. Romalılar, Kartacalıları Pun veya Pön olarak adlandırırlardı. Romalıların İtalya’nın güneyinde etkinliklerinin artması Kartaca’yı rahatsız etmişti.

1.       Kartaca Savaşı (MÖ 264- MÖ 241)

·         Syrakusai şehri ve onun kralı II. Hieron ile savaş halinde olan korsanlıkla geçinen Mamertinler önce Kartaca’dan sonra Roma’dan yardım isterler. Mamertinler’in hüküm sürdüğü Messana’ya Romalılar askerlerini çıkardıklarında burada Kartacalılar ve onların müttefiki Syrakusai’lerin Sicilya’yı ele geçirdiklerini görürler.

·         Messana aslında stratejik öneme sahip bir şehirdir.  İtalya ile Sicilya adasının arasındaki geçitte yer alan bir şehirdir. Romalıların da bölgeye yerleşmeleri üzerine Kartacalılar ve müttefikleri Syrakusai kralı II. Hieron, şehirden Romalıları atmak isteseler de başarılı olamazlar. Romalılar, Kartaca gemilerini taklit ederek gemi inşa işine girmişlerdi.

Syrakusai'nın konumu

·         Romalılar, inşa ettikleri gemilerle Kartaca kıyısına çıkarma yapsalar da Bagradas denilen yerde savaş fillerinin yardımıyla MÖ 255’te mağlup olurlar. Ancak Romalılar, Sicilya’nın batı ucunda yer alan Lilybaeum’u almış ve Kartaca’ya da bu durumu kabul ettirmişlerdi. Roma ile Kartaca arasında MÖ 241’de yapılan antlaşmaya göre Kartaca bütün askerlerini Sicilya’dan çekecek ve Roma esirlerini serbest bırakacaktı. Böylece Roma İtalya anakarası dışında ilk toprak sahibi oldu.

 

2.       Kartaca Savaşı (MÖ 218- MÖ 201)

·         Kartaca savaşlarının ilkinde yenilgiye uğrayan Kartaca hamilkar Barka’nın oğlu Hannibal komutasında iyice güçlenmiş ve Roma’nın İspanya’daki müttefiki Saguntum şehrini kendi tarafına zorla geçirmişti. Bu durum savaşların nedenini oluşturdu.

·         Hannibal, güçlü ordu ve savaş filleriyle İspanya’dan Alp dağlarını aşarak Kuzey İtalya’ya girmiş Po ovasındaki Roma’nın düşmanları Keltlerin desteği ile ordusunu takviye ederek Ticinus ve Treiba bölgelerinde yenilgiye uğratmış ardından Flaminius komutasındaki Romalıları Trasimenus’ta da mağlup etmeyi başarmıştı. Flaminius, öldürülmüştü.

Hannibal

·         Roma için zor dönemler başladı. Dictator seçilen Q. Fabius Maximus, yıldırma savaşları yapsa da başarılı olmaz. L. Aemilius Paullus ile M. Terentius Varro, MÖ 216’da consüllüğe getirilerek Hannibal üzerine gönderilirler. Ancak consüller Cannae denilen yerde mağlup oldular.

·         Savaşı Kartacalılar MÖ210-MÖ 205 yılları arasında Kartacalıları Ispanya’dan atan P. Cornelius Scipio’nun komutasındaki Roma ordusu, Numidia’da Kuzey Afrika’ya çıkarma yapar. Zama denilen yerde iki ordu karşılaştı. Bu sefer Romalılar, Hannibal’İ yenilgiye uğrattılar. Yapılan antlaşmaya göre, Kartaca Afrika dışındaki topraklarını Roma’ya terk edecekti. Roma’ya onbin talanton altın tazminat, savaş gemleri ve fileri de Roma’ya bırakılacaktı. Kartaca Afrika dışında savaşmayacak, Afrika’da ise Roma’nın izniyle savaşacaktı. Numidia ülkesi, kral Massinissa’ya verildi.

·         Bu savaşla birlikte; Roma şehir devleti olmaktan çıktı. Roma komutanı P. Cornelius Scipio Afrikanus (Afrika fatihi) olarak anıldı. İspanya’da Roma egemenliği sağlandı.

 

İkinci Kartaca Savaşları sırasında Kartaca ve Roma sınırları

3.       Kartaca Savaşı ı (MÖ 149-MÖ 146)

·         İkinci Kartaca savaşı sonucunda yapılan antlaşma gereği Kartaca’nın savaşması Roma’nın iznine bağlanmıştı. Numidia kralı Masinissa’nın Kartaca’dan bağımsızlıklarına uygun olmayan istekler talep etti. Bu durum üzerine Kartacalıların Numidia ülkesi (Cezayir) ile savaşa girmesi üzerine Üçüncü savaş başladı.

Numidia ülkesi

·         Roam bu sefer çok acımasızdır. Binlerce Kartacalı kölelştirildi. Şehir yakılıp yıkıldı. Roma, Afrika’da “Provincia Africa(Afrika eyaleti)” kurdu. Roma Batı Akdeniz ticareti kontrol altına aldı.

P. Cornelius Scipio Afrikanus