ROMA TARİHİ -48 Marcus Aurelius

 

·         Marcus Aurelius Antoninus (Marcus Annius Catilius Severus,161-180) ve Lucius Verus (161-169)

·         Doğumu: Marcus Aurelius 121’de Roma’da dünyaya gelir. Beş iyi imparatorun beşincisi ve sonuncusudur.

Marcus Aurelius

·         Evlat edinilmesi: Babasını çocuk yaşta kaybeden Marcus Aurelius’u büyükbabası Marcus Annius Verus tarafından evlat edinildi. İmparator  Publius Aelius Traianus Hadrianus (117-138)’un eşi Vibia Sabine onun babasının halası olduğu için imparator (Hadrianus)  onunla ilgilendi ve onu daha altı yaşındayken atlı sınıfına aldı. Babasının kızkardeşi Yaşlı Faustina önceki imparatorun da karısıdır.  Daha sonra Hadrianus’un manevi oğlu Lucius Ceionius Commodus’un kızı Ceionia Fabia ile nişanlansa da nişan bozulacaktı. Birkaç ay sonra da İmparator Hadrianus, Commodus’u evlat edinerek vârisi yapmıştı. Commodus’un beklenmedik ölümü üzerine Hadrianus, Antoninus Pius’u evlat edinmişti. Fakat Antoninus’a, kendisinin de Marcus Aurelius ile Lucius Ceionius Commodus’un oğlu Commodus’u evlat edinmesi şart koşulmuştu.

Commodus’un kızı Ceionia Fabia

·         Başa geçmesi: Hadrianus’un ölümü üzerine de Roma tahtına Antoninus Pius çıkmıştı. Pius, bundan böyle Marcus Aurelius’u hep gözetmiş onu önemli mevkilere getirmişti. 139 yılında ona caesar unvanı verdi. Marcus Aurelius, 140’ta consul oldu. Bu önemli mevkilere getirildiğinde Aurelius henüz on yaşında bile değildi.

·         Antoninus Pius, Marcus Aurelius’un Ceionia Fabia ile yaptığı nişanı bozdurarak, onu kendi kızı Annia Galeria (Genç) Fustina  ile evlendirdi. Aurelius ailesinin bu evlilikten tam 14 çocuğu oldu. Bu arada Marcus Aurelius’un özellikle felsefeye ilgi duyduğu için filozof imparator olarak anılır. En büyük stoacı filoflar arasında kabul edilir. “Kendime Düşünceler” adlı kitabını savaşları yönetirken yazmıştır.

Annia Galeria (Genç) Fustina, öncekli imparatorun (Antoninus  Pius) kızıdır

·         İmparator Antoninus Pius’un 161’de ölmesi üzerine Marcus Aurelius manevi kardeşi Lucius Ceionius Commodus’a caesar ve augustus unvanlarını vererek ortak imparator ilân etti ve ona Verus adını da verdi. Kendisi de Antoninus adını aldı. Marcus Aurelius adıyla bilinmesine rağmen, sikkelerde Antoninus adını da kullanmıştır. Böylece Marcus Aurelius ve daha çok bilinen adıyla Lucius Verus imparatorluğu birlikte yöneteceklerdi.

Lucius Verus

·         İkili yönetim ve Parth savaşları: Augustus’tan bu yana ilk kez devlet yönetimi bu denli ortak bir yönetime sahne oluyordu. Ortak imparatorların karşı karşıya geldikleri ilk büyük savaş Parth Savaşı oldu. Savaşın nedeni Suriye ve Armenia’nın Part kontrolüne girmesidir. Başlarında IV. Vologeses(147-191)’in bulunduğu Parthlar, Roma’nın Kapadokya valisini yenmiş, Armenia’daki Roma garnizonunu kovmuş Armenia tahtına Roma adayı yerine kendi adaylarını çıkartmışlardı. Marcus Aurelius ve Lucius Verus duruma müdahale etmeye karar verdiler. Doğuya Lucius Verus’un gitmesine karar verilmesi de devletin tek merkezden yönetilmeyeceğinin göstergesi kabul edilir.  Nitekim Verus, 162’de Yunanistan üzerinden Antiocheia’ya gitti ve savaş hazırlıkları tamamlandıktan sonra Romalılar harekete geçtiler. Önce Armenia’nın başkenti Artaksata’yı 163’te ele geçirdiler. Ardından Parthların önemli merkezleri Seleukeia (Bu adı alan birkaç şehir olsa da bu şehir; Bağdat yakınlarında Dicle kıyısında Seleucus I Nicator tarafından kurulan şehir) ve Ktesiphon (Bağdat’ın 35 km güneyinde yer alan Mezoğotamya’nın önemli şehirlerinden ve Parthların bir ara merkezi olan şehir) ele geçirildi. Parth savaşının idaresi Lucius Verus’da olmasına karşın savaş esas olarak Verus’un komutanları tarafından kazanıldı. Verus savaş alanında değil hep geri planda kaldı. Kuşkusuz Parth savaşı Roma için bir zaferdi ancak daha öncesinde Roma’da baş gösteren kıtlık ve hemen sonrasında Syria’da baş gösteren ve oradan dönen askerlerle Anadolu’ya, Yunanistan’a ve Roma’ya kadar yayılan veba nedeniyle Romalılar Parth zaferinin sevincini yaşayamadılar.

İki devlet arasında kalan Armenia

·         Germanlarla savaşlar: Parth Savaşı’ndan sonra Romalılar Germanlarla savaştılar. Tuna sınırındaki German kabileleri Roma topraklarına saldırdıklarından ( 166-167), Marcus Aurelius ve Lucius Verus Germanlara karşı birlikte sefere çıktılar. Ancak Aquileia’ya vardıklannda Germanların korkarak geri çekildiklerini öğrendiler. İki imparator kışı Aquileia’da geçirmeye karar verdi. Bahar geldiğinde Roma’ya hareket ettiler ancak yolda Verus felç geçirdi ve birkaç gün içinde de öldü. Verus’un cesedi Roma’ya götürüldü ve öz babası Lucius Ceionius Commodus ile manevi babası Antoninus Pius’un da yattıklan Roma’daki Hadrianus Mausoleumu’na 169’da gömüldü. Marcus Aurelius, Lucius Verus’un ölümünden sonra, 169 yılı sonunda, Germanlarla savaşmak üzere tekrar kuzeye yönelerek buradaki kabileleri yenilgiye uğratmıştır.

Germanların yaşadığı bölge

·         Syria valisi Gaius Avidius Cassius’un isyanı: Marcus Aurelius, kuzeydeki kabilelerle meşgulken Syria valisi Avidius Cassius’un isyan ederek kendisini imparator ilân ettiğini öğrendi. Cassius ise imparatorun öldüğü söylentisi üzerine kendini imparator ilân etmişti. Bunun üzerine Marcus Aurelius Syria’ya doğru hareket etti. Ancak Marcus Aurelius’un ölmemiş olduğunu öğrenen Aurelius taraftarı askerler Avidius Cassius’u öldürdüler. Buna rağmen Marcus Aurelius Suriye’ye gitti ve ayaklanan kentleri ziyaret ettikten sonra 176’da Roma’ya döndü.

Syria (Suriye) valisi

·         Commodus’un veliaht ilanı: Marcus Aurelius, 177’de o sırada 16 yaşında olan oğlu Commodus’u ortak imparator ilân etti. Ancak Tuna boylarındaki German akınları devam edince Marcus Aurelius ve oğlu Commodus birlikte 178’de Roma’dan ayrılarak kuzeye yöneldiler. Bu sırada Marcus Aurelius hastalanıp oğlu Commodus’u halefi ilân etti. Aurelius, 180’de Sirmium yakınında ölür ve Roma’da Hadrianus Mausoleumu’na gömüldü.

Commodus